bu konuda turuncusakal ile birebir aynı düşünüyorum. önce şunu söyleyeyim; ırkçılık karşıtı olabilmek için önce ırkçılığın ne olduğunu iyice anlamak gerekir.
#3028143önce hakemi savunayım ve bir iki noktaya cevap vereyim;
neden romence konuştu?
çünkü maçın hakem dörtlüsü romen. ben eminim ki cüneyt çakır ile bahattin duran da bir avrupa maçında birbirleriyle iletişim kurarken türkçe konuşluyorlardır.
neden siyahi oyuncu dedi de ismini söylemedi?
ismini bilmiyor olabilir kaldı ki oyuncuların ve teknik adamların yedek kulübelerinde giydiği kıyafetlerde isimleri ya da forma nuramaları yazmıyor ve zaten webo teknik adam. yani bir forması, forma numarası yok. muhtemelen bir yaka kartı olmalıydı.
***
bu maçı 4 türk hakem yönetseydi ve benzer bir olay olsaydı 4. hakem, orta hakeme yedek kulübesindeki siyahi yardımcıyı at deseydi bu hiçbir şekilde sorun olmayacaktı. çünkü siyahi tanımı bizim dilimizde de pek çok dilde de siyah ırk için kullanılıyor zaten. kullanılmasında da bir beis yok. eskiden negro deniyordu siyahi insanlara. hatta martin luther king'in 1963 yılındaki meşhur ''ı have a dream'' konuşmasında negro kelimesi defalarca hitap şekli olarak geçer. sonrasında bu kelime yerine black kullanılması uygun görülmüş ama sonra bundan da kısmen vazgeçilmiş afro amerikan demenin daha doğru olacağına karar verilmiştir. sonra o da tutmadı tabii. ama geldiğimiz noktada günümüzde bir siyahiye bir beyazın negro ya da nigger demesi(bu arada siyahiler kendi aralarında bunları birbirlerine diyebiliyorlar ve sorun olmuyor) kabul edilemez bir şey. çünkü siyahi bunu direkt aşağılayıcı bir tanımlama olarak algılıyor. bu şekilde de neredeyse bütün amerikan literatürüne yanlış bir kelime olarak girmiş bu negro kelimesi günümüzde.
sonuç olarak negro ve nigger kelimeleri bir rengi tanımlamaktan öte bir statüyü de ifade ettiklerinden kullanılması sakıncalı kelimelerdir ve hakem negro dediyse tartışmasız şekilde ırkçılık yapmıştır. zira böyle bir platformda maç alan hakeme bunun eğitimi defalarca verilmiştir. bunu bile bile negro diyorsan ya salaksın ya da ırkçısın bence. ama hakem demedim diyor.
peki negro değil de negru dediyse? yine saçma bir şey yapmıştır çünkü negro kelimesini kullanmaması bunun neden ve ne kadar yanlış bir kelime olduğu kendisine muhtemelen defalarca anlatılmış olan birisi bir maç sırasında o sakıncalı kelimeye çok benzer bir kelimeyi seçiyorsa o mesleğe uygun değildir ve tekrar görev almamalıdır. lakin bu kez ilk durumdan farklı olarak bu adamı ırkçı olmakla itham edemeyiz işte. başta dediğim gibi ırkçılığa karşı olmak için önce ırkçılığın ne olduğunu anlamak gerekiyor.
webo'nun negru'yu negro olarak anlaması ve buna tepki koyması son derece normal. ancak olayın aslını astarını bilmeden hakemi linç etmek bana normal gelmiyor. yahu daha birkaç gün önce bir fenerbahçeli yorumcu ''kabilesiyle timsah eti yiyecekken burada futbol oynuyor'' dedi bir oyuncumuza, o adamı fener taraftarı biz senin içini biliyoruz diye savundu. eboue'ye muz sallandı, o kişi fenerbahçe camiasında basın toplantısı düzenlenmek suretiyle savunuldu. bu arada o muzu sallayan adam da benim nazarımda ırkçı değildi, sadece ne yaptığını bilmeyen bir şuursuzdu. bir ırkçı, kendi takımında da siyahi oyuncu istemez çünkü. çünkü ırkçılık doğuştan gelen ve kalıtımsal olarak aktarılan belli özelliklerden ötürü bir grubun başka gruplardan altta görülmesi ya da tam tersi üste konulmasıdır. beyazlar tarih boyunca kendilerini siyahlardan daha zeki, daha medeni, daha üstün görmüşlerdir ve bugün insanların hayvanlara zulmetmesi, kendi çıkarları doğrultusunda hayvanları kullanması ve onların hakları olup olmadığını umursamaması gibi siyahi insanlara da bu şekilde davranılmıştır. dolayısıyla özellikle amerika'da henüz tam olarak 100 yıllık bir geçmişi bile olmayan siyahilerin 2. sınıf insan kabul edilmesinin etkilerinin günümüzde de sürmesi ve siyahilerin bu konuda aşırı hassas olmaları normaldir. haliyle demba ba'nın malum olayın ardından ''birine beyaz adam demiyorsan siyah adam da dememelisin'' tepkisi tarafımca anlaşılabilir. ancak diğer insanların bu konuda demba ba ilke aynı hassasiyete sahipmiş gibi davranması empati falan değildir, sadece politik doğruculuktur.
kızılderililerin sayısız deyişinde ''beyaz adam'' tanımı vardır. sarışın, esmer, kumral tanımları gibi siyahi de -aşağılama saiki olmaması kaydıyla- sadece bir tanımdır. uzun boylu, gözlüklü vb. günlük hayatta kullanılan sayısız ayırıcı -ayrımcı değil ama bakın- tanımdan biridir. demba ba hakemin savunmasını kabul etmemekte ve ten rengini vurgulayarak onu işaret edemezsin demektedir. oysaki aynı demba ba için bu ülkede defalarca kez beşiktaş'ın siyahi futbolcusu tanımı kullanışlmıştır. webo ve demba ba ve tüm siyahi oyuncuların
8 aralık 2020 paris saint germain başakşehir maçındaki tepkileri gayet anlaşılabilir ve bu oyunculara yönelik destek de hoştur hatta gereklidir. ama ırkçılığa dikkat çekmek bunun neden yanlış olduğunu anlatmak başkadır, işin aslını anlamadan, anlamaya çalışmadan bir adamın hedef tahtasına konulup da bütün dünyada ırkçı olarak lanse edilmesi başkadır. bir an için o hakemin yerinde olduğunuzu düşünün lütfen. negro dediyse tamam, eleştiriler haklı ama ya demediyse? tekrar söylüyorum negru da o ortam için yanlış bir ifadedir, düşünmesi gerekirdi ama bir siyahiye onu aşağılamak, ona ikinci sınıf insan, köle, insanımsı olduğunu söylemek amacıyla negro demekle; kimi tarif ettiğinin anlatabilmek için negru yani siyahi demek arasında dağlar kadar fark vardır.
bu ülkenin entelektüel yorumcuları bile dün bence aklın ışığında değil duygularının önderliğinde hareket ettiler. mesela mert aydın benim gibi düşünenleri gizli ırkçı ilan etti twitter'dan. hiçbir şekilde bire insanı dış görünüşüyle tarif edemezmişiz mert aydın'a göre ki kendisi çok beğendiğim bir yorumcudur. ırkçılık bu kadar basit bir şey değildir arkadaşlar. kafanıza göre birilerini bu kadar kolay ırkçı ilan edemezsiniz. negru, black, blonde, siyahi, sarışın vs. vs. tanımları da belki yanlıştır, tartışılabilir. ama kültürel kodlarla bunları kullanan biriyle siyahileri 2. sınıf insan olarak görüp onlara bunu vurgulamak için negro diye hitap eden birini aynı kefeye koymamalısınız.
mert aydın'ın bir twiti;
''eddie newton’ın önce kupayı alması ardından trabzonspor ile anlaşması ingiliz basınında büyük ilgi gördü. bugün de guardian’ın haberi ve röportajı var. ana mesele, ada’da
siyahi menajerlere ayrımcılık uygulanması. ingiltere lig menajerleri birliği başkanı da sıkıntıyı kabul etti.''
nedne siyahi diyorsun mert aydın? ırkçı mısın sen? dün ben hakemin tıpkı mert aydın gibi sadece siyahi dediğini düşünüyorum. ama yanılıyor olabilirim. o yüzden hakem konuşmalarının açıklanmasını beklemek gerek diye düşünüyorum.
sonucunda negru dediyse bile yine hakemlik yaptırılmamalıdır ama diğer yandan bu adamın insan onuru da korunmalıdır. sosyal medyada adama edilmeyen küfür kalmadı çünkü.