125
alegorik yapıtlara bayılan ve benim gibi sanat tablolarının anlamlarını incelemeyi seven yazarlara bugün meşhur italyan ressam sandro botticelli'nin "apelles'e iftira" isimli tablosu hakkında bilgi vermek istiyorum.
https://i.pinimg.com/...ff016b5f1c22de06.jpg
mö 4. yüzyılın ikinci yarısında yani erken helenistik dönemde yaşamış olan ve büyük iskender’in saray ressamı olduğu bilinen yunan ressam apelles, döneminin dünyadaki en popüler ressamıdır. hiçbir eseri günümüze kadar gelememiş olsa da, kendisinden övgüyle bahsedilen antik dönem eserleri sayesinde ününü nesiller boyu korumayı başarmıştır apelles.
sandro botticelli'nin tablosuna konu olan hikayeye göre, günlerden bir gün ressam apelles, baş rakibi ressam antiphilos tarafından ortaya atılan bir iftiraya maruz kalır. antiphilos'un iftirasına göre apelles, büyük iskender’in generallerinden mısır kralı ptoleme’ye suikast tertiplemiştir. oysa planlanan suikastle yakından alakası yoktur apelles'in.
fakat kral ptoleme basiretsiz bir adamdır. kulağına gelenlere, gerçek olup olmadıklarını araştırmadan körü körüne inanmasıyla ünlüdür. oysa iftiracı sıradan bir ressamdır; rakibi olarak gördüğü apelles’i kıskanmış olabilirdi. buna rağmen kral, apelles’in suikastçiyle görüşüp görüşmediğini soruşturmaz bile. kendisine karşı suç işleyen birini yakalamış olmanın ve bunu çevresine gözdağı vermek için kullanmanın boş heyecanıyla yetinerek suikastçiyle hiç görüşmemiş apelles'i tutuklatır ve zindana attırır.
bir kaç vakit sonra mahkeme günü gelir. yapılan mahkeme sonucunda apelles'in masumiyeti kanıtlanır. tabi bunda, iftiracı ressamın ahlâksızlığından tiksinen ve apelles’e acıyan görgü tanıklarından birinin, kral ptolome’nin akıl edemediği şeyleri anlatması etkili olur ve apelles idamın eşiğinden döner. söylentiye göre ptoleme yaptığından utanmış ve apelles’e para ve hediyeler vermiştir. iftiracı ressam antiphilos'u da onun kölesi yapmıştır.
ancak başına gelen bu olaydan çok etkilenen apelles, iftira’dan öç almak ve uğradığı bu haksızlığın kolay kolay unutulmaması için olayı alegorik şekilde tasvir eden bir yapıt üretmiştir.
işte burada ressamımız sandro botticelli, apelles'in tarihe yenik düşerek ortadan kaybolan bu eserini, süryani yazar lukianos’un hikayeyi anlatış şekline sadık kalarak yeniden resmeder. böylece günümüze kadar gelecek olan "apelles'e iftira" tablosu ortaya çıkar.
https://i.pinimg.com/...ff016b5f1c22de06.jpg
eserin ortasında yerde neredeyse çıplak biçimde sürüklenen kişi iftiranın "kurban"ıdır. ayakları çarmıha gerilmiş gibi çaprazlanarak tasvir edilmiş kurban, elleriyle tanrı'ya dua ederek yardım dilemektedir.
kurbanı saçından çekerek yerlerde sürükleyen figür "iftira"dır. oldukça güzel ve çekici bir genç kız görünümünde betimlenmiş olan iftira, güzelliğiyle herkesi büyüleyerek etkisini göstermektedir. burada iftira bir eliyle kurban'ı saçından çekerek sürüklerken, diğer elinde de olayı aydınlatacak delili simgeleyen bir meşale taşımaktadır.
iftiranın etrafında ona yardım etmek için koşuşturan iki kadın figürü "komplo" ve "sahtekarlık"tır. komplo, sarı kırmızı bir elbise içinde elinde çiçeklerle iftira'nın yanına gelmektedir. komplo'nun getirdiği çiçeklerle iftira'nın başını süsleyen ise sahtekarlık'tır.
iftira'nın önündeki kahverengi eski kıyafetler içindeki sakallı adam "garez"dir. iftira'yı meşale taşımakta olan elinden tutup öne çıkarmakta ve kral'a takdim etmektedir. garez, burada aynı zamanda elini kral'a doğru uzatarak onun görüş alanını da engellemektedir.
resmin en sağında bir taht üzerinde oturan kişi "kral"dır. tacı ve asası üzerinde bulunan kral, idrak etme yeteneğinden yoksun olduğunun anlaşılması için eşek kulaklarıyla betimlenmiştir.
kral'ın iki yanında bulunan kişiler, "bilgisizlik" ve "kuşku"dur. bilgisizlik ve kuşku, kral'ın kulağına bir şeyler fısıldayarak onu manüple etmektedirler.
resmin sol tarafında siyahlar içinde yas tutmakta olan yaşlı kadın "pişmanlık"tır. iki büklüm olmuş pişmanlık, yaşlı gözlerle dönüp arkasındaki çıplak kadın figürüne bakmaktadır.
resmin en solunda bulunan ve pişmanlık'ın yaşlı gözlerle dönüp baktığı çıplak kadın "gerçek"tir. gerçek, resimde en arkada bulunan kişi olduğu için ortaya çıkması zaman alacaktır. tüm çıplaklığı ile seyircinin önünde duran gerçek, kurban'ın masum olduğunu bilen tanrı'yı işaret edercesine eliyle gökyüzünü göstermektedir.
venüs'e büyük bir hayranlık duyan ve sık sık tablolarında kendisine yer veren botticelli, bu resminde de gerçek'i "venüs'ün doğuşu" ve "bahar alegorisi" adlı eserlerindeki venüs biçiminde tasvir etmiştir.
sandro botticelli'nin rönesans dönemine ait bu muazzam eseri "apelles'e iftira" adlı tabloyu floransa'daki uffizi galerisi'ni gezerken bulabilirsiniz.
https://i.pinimg.com/...ff016b5f1c22de06.jpg
mö 4. yüzyılın ikinci yarısında yani erken helenistik dönemde yaşamış olan ve büyük iskender’in saray ressamı olduğu bilinen yunan ressam apelles, döneminin dünyadaki en popüler ressamıdır. hiçbir eseri günümüze kadar gelememiş olsa da, kendisinden övgüyle bahsedilen antik dönem eserleri sayesinde ününü nesiller boyu korumayı başarmıştır apelles.
sandro botticelli'nin tablosuna konu olan hikayeye göre, günlerden bir gün ressam apelles, baş rakibi ressam antiphilos tarafından ortaya atılan bir iftiraya maruz kalır. antiphilos'un iftirasına göre apelles, büyük iskender’in generallerinden mısır kralı ptoleme’ye suikast tertiplemiştir. oysa planlanan suikastle yakından alakası yoktur apelles'in.
fakat kral ptoleme basiretsiz bir adamdır. kulağına gelenlere, gerçek olup olmadıklarını araştırmadan körü körüne inanmasıyla ünlüdür. oysa iftiracı sıradan bir ressamdır; rakibi olarak gördüğü apelles’i kıskanmış olabilirdi. buna rağmen kral, apelles’in suikastçiyle görüşüp görüşmediğini soruşturmaz bile. kendisine karşı suç işleyen birini yakalamış olmanın ve bunu çevresine gözdağı vermek için kullanmanın boş heyecanıyla yetinerek suikastçiyle hiç görüşmemiş apelles'i tutuklatır ve zindana attırır.
bir kaç vakit sonra mahkeme günü gelir. yapılan mahkeme sonucunda apelles'in masumiyeti kanıtlanır. tabi bunda, iftiracı ressamın ahlâksızlığından tiksinen ve apelles’e acıyan görgü tanıklarından birinin, kral ptolome’nin akıl edemediği şeyleri anlatması etkili olur ve apelles idamın eşiğinden döner. söylentiye göre ptoleme yaptığından utanmış ve apelles’e para ve hediyeler vermiştir. iftiracı ressam antiphilos'u da onun kölesi yapmıştır.
ancak başına gelen bu olaydan çok etkilenen apelles, iftira’dan öç almak ve uğradığı bu haksızlığın kolay kolay unutulmaması için olayı alegorik şekilde tasvir eden bir yapıt üretmiştir.
işte burada ressamımız sandro botticelli, apelles'in tarihe yenik düşerek ortadan kaybolan bu eserini, süryani yazar lukianos’un hikayeyi anlatış şekline sadık kalarak yeniden resmeder. böylece günümüze kadar gelecek olan "apelles'e iftira" tablosu ortaya çıkar.
https://i.pinimg.com/...ff016b5f1c22de06.jpg
eserin ortasında yerde neredeyse çıplak biçimde sürüklenen kişi iftiranın "kurban"ıdır. ayakları çarmıha gerilmiş gibi çaprazlanarak tasvir edilmiş kurban, elleriyle tanrı'ya dua ederek yardım dilemektedir.
kurbanı saçından çekerek yerlerde sürükleyen figür "iftira"dır. oldukça güzel ve çekici bir genç kız görünümünde betimlenmiş olan iftira, güzelliğiyle herkesi büyüleyerek etkisini göstermektedir. burada iftira bir eliyle kurban'ı saçından çekerek sürüklerken, diğer elinde de olayı aydınlatacak delili simgeleyen bir meşale taşımaktadır.
iftiranın etrafında ona yardım etmek için koşuşturan iki kadın figürü "komplo" ve "sahtekarlık"tır. komplo, sarı kırmızı bir elbise içinde elinde çiçeklerle iftira'nın yanına gelmektedir. komplo'nun getirdiği çiçeklerle iftira'nın başını süsleyen ise sahtekarlık'tır.
iftira'nın önündeki kahverengi eski kıyafetler içindeki sakallı adam "garez"dir. iftira'yı meşale taşımakta olan elinden tutup öne çıkarmakta ve kral'a takdim etmektedir. garez, burada aynı zamanda elini kral'a doğru uzatarak onun görüş alanını da engellemektedir.
resmin en sağında bir taht üzerinde oturan kişi "kral"dır. tacı ve asası üzerinde bulunan kral, idrak etme yeteneğinden yoksun olduğunun anlaşılması için eşek kulaklarıyla betimlenmiştir.
kral'ın iki yanında bulunan kişiler, "bilgisizlik" ve "kuşku"dur. bilgisizlik ve kuşku, kral'ın kulağına bir şeyler fısıldayarak onu manüple etmektedirler.
resmin sol tarafında siyahlar içinde yas tutmakta olan yaşlı kadın "pişmanlık"tır. iki büklüm olmuş pişmanlık, yaşlı gözlerle dönüp arkasındaki çıplak kadın figürüne bakmaktadır.
resmin en solunda bulunan ve pişmanlık'ın yaşlı gözlerle dönüp baktığı çıplak kadın "gerçek"tir. gerçek, resimde en arkada bulunan kişi olduğu için ortaya çıkması zaman alacaktır. tüm çıplaklığı ile seyircinin önünde duran gerçek, kurban'ın masum olduğunu bilen tanrı'yı işaret edercesine eliyle gökyüzünü göstermektedir.
venüs'e büyük bir hayranlık duyan ve sık sık tablolarında kendisine yer veren botticelli, bu resminde de gerçek'i "venüs'ün doğuşu" ve "bahar alegorisi" adlı eserlerindeki venüs biçiminde tasvir etmiştir.
sandro botticelli'nin rönesans dönemine ait bu muazzam eseri "apelles'e iftira" adlı tabloyu floransa'daki uffizi galerisi'ni gezerken bulabilirsiniz.
