22430
2000'den beri turkiye'de 2 sene sampiyonluk siniri var. 2003-2005'te fenerbahce, 2011-2013 galatasaray, 2015-2017 besiktas, ve simdi 2017-2019 galatasaray. uc kulup de bu seriyi ucleyemedi, zira kotu yonetim hatalari, diger takimlarin rekabet seviyesini artirmasi, basarinin cezasiz kalmamasi, ne derseniz deyin, bu baraj asilamiyor.
galatasaray, bu durumun son orneginde, 2013-2014 sezonu basina benzer bir sekilde girmisti. 2 senenin sampyionu galatasaray, yabanci siniri azaltilmasi, elde kadro disi birakilacak yabancilar olmasi (yine bir sag bek olan eboue'ydi o zamanlar), yonetim-terim gerginligi... tum enerjisini galatasaray'i devirmeye harcayan fenerbahce nisan ayindan sampiyonlugunu ilan ederken galatasaray sezon bitmeden nasil butce kuculteceginin hesaplarini yapiyordu.
2019/2020 ise daha cok 2005/2006 sezonu gibi, kisacasi futbolun saha ici kadar saha disinda da oynanacagi bir sezon olacak. 2006'da nasil o 16 dakikanin sonunda fenerbahce'nin hegemonya'ya donusebilecek ustunlugu kirildiysa, bugun de galatasaray'in aynisini basarabileceginden korkuluyor. besiktas ve basaksehir'in ilk 1 aydan sallanan goruntuleri, ve trabzonspor'un en iyi oyuncusunu satmasi ve dusuk butceyle devam etmesi de bu sezonu 2006'daki gibi bir galatasaray fenerbahce savasina dogru ilerletiyor. 17 takimin galatasaray'a karsi birlesmesi, rizespor/fenerbahce-vari guc birlikleri, galatasaray kazaninca milli marsti yabanci siniriydi muhabbetlerinin hortlatilmasi, galatasaray aleyhine yapilan hatalarin es gecilip lehine yapilanlarin bu denli abartilmasi, hepsi bu durumun dogal sonuclari.
***
aziz yildirim'in fenerbahce'si her zaman mekanin krali gibi davranirdi, zira bu fenerbahce'nin dna'sinda olan bir tavirdir. bugun galatasaray'in fenerbahce'den futbolda her anlamda daha ustun oldugu ortadayken hala fenerbahce'nin en buyuk oldugunu savunmak, bu dna'yla alakalidir. zira "fenerbahce'nin buyuklugunun adi konamaz", "bir gun herkes fenerbahceli olacak", "fener istedigi adami parayi basar alir". yani fenerbahce buyuklugunu temellendirirken akla mantiga dayanmak zorunlulugu hissetmedigini belirtir bu laflarla. tabi son 25 senede galatasaray 13 kez sampiyon olup 2 avrupa kupasi kaldirip 3 kez sampiyonlar liginde ceyrek final oynarken yalnizca 6 sampiyonluk ve 1 ceyrek final yapabilip, kimse anlamadan 600 milyon euro borc yapmak da ayni dna'nin bir urunudur, zira taraftarin sorgulama mekanizmasini kirmayi gerektirir.
ali koc'un isi cok zor- ama bir seyleri degistirmeye calistigi kesin. fener ol kampanyasiyla halinin altina supurmeyi birakti- ve taraftara durumun vehametini acikca belirtti. herseyin ustundeki fenerbahce "yardima muhtac"ti ki bu butun takimlar icin normalken fenerbahce icin yeni bir meseleydi. bu camiada buyuk bir birlesme yaratti. fenerbahce camiasi simdi ise "artik bu son sene" seklinde bakiyorlar.
(bkz: fenerbahçe futbol takımı/#2680006)
fenerbahce mayis basinda ligin 14-15inci siralarinda oldugundan lig bittiginde 5 sene daha belini dogrultamayacagi dusunulurken bunlari yazmistim. bu tur kadro bosalmalari cok buyuk bir avantajdir temiz sayfa acma acisindan. fenerbahce'nin bu yaz yolladigi kadar cok oyuncu yollanan bir yaz donemi azdir- zira cogu yalandan yildizdi bu oyuncularin. valbuena, soldado, kameni, benzia, volkan, ayew, neustadter, ismail, slimani, frey gitti. ustune elmas'i da cok iyi bir paraya satinca, galatasaray'in aksine transfer donemini parasi elinde gecirebildi fenerbahce.
bir cok yerel transferde ekstra baglanti kullanarak galatasaray'in onune gectiler. vedat (ki planlarinin en onemli parcasi olacak), deniz turuc transferlerinde bunlar goruldu, kayserispor ve rizespor baskanlarinin galatasaray maclari sonrasi aciklamalarinda da. kruse'ye, luis gustavo'ya gomulen paralar yillardir sampiyonlar ligi'ne gitmeyen bir takim icin inanilmaz paralar, ama bu sene yarismalarini sagliyor ki en onemlisi de bu.
kaliteleri bu lig icin gayet yeterli- zira galatasaray da eren/sinan, donk, selcuk'a 20 mac ustu sans vererek sampiyon oldu son iki senede. fenerbahce ise gustavo-emre, kruse ve vedat'la iyi bir iskelet kurdu. tek kulvar icin haddinden fazla derinlikleri var- bu ortasahada kaliteyi dusurmeden tempoyu yuksek tutmalarini saglayabilecek. bence fenerbahce'nin sezonunu 4 degisken belirleyecek:
(1) vedat: tam turkiye'de buyuk takim santrforu, ve takimin oynamaya calistigi oyuna cok uyumlu. performansina gore sezonu 15 milyon euroluk bir oyuncu olarak da bitirebilir, seneye yerine daha iyisi alinmaya da calisilabilir. diger yandan sakatlanmasi durumunda mevlut'le takim 2 gomlek dusebilir. alternatifsizligi de gozonune alininca fenerbahce'nin en belirleyici oyuncusu.
(2) gustavo (emre): fenerbahce'nin son gun yaptigi en iyi transferi. onune eldeki bir ton orta sahadan en formda ikisini koyup surekli tempo yapma hevesindeler- fakat gustavo da cok genc bir oyuncu degil. tipki vedat gibi saglikli kalip form tutarsa tum takimi yukari ceker, aksi takdirde yapi coker. yoklugunda emre iskeleti bir nebze tasiyabilir- ancak devamli yapmasi zor. diger yandan gustavo-emre-kruse gibi bir ortasahanin dogru sekilde isleyebilecegini de sanmiyorum. ozetle, gustavo fenerbahce ortasahasinin kilidi, ve etrafina takimin dizilecegi oyuncu.
(3) zanka-rami-serdar tandemi: guven vermekten cok uzak bir grup. ozellikle yuksek tempo inis cikislarinda sallanmalari sasirtmaz, zira ucu de mental eksiklikleri yuksek stoperler.
(4) altay: genc ve umut veren bir kaleci, ancak kritik haftalarda elden kayan bir top, bir bosa cikma, cok buyuk bir bedel odetebilir fenerbahce'ye. bu seviyenin oyuncusu oldugunu kanitlamasi gerekiyor.
***
(bkz: galatasaray futbol takımı/#2676674)
galatasaray bu sartlarda ne yapti?
kulup diagne transferinde yaptigi hatanin bedelini cok aci odedi. takimin zamaninda kurulamamasinin, ve transferlerin kiralik agirlikli olmasinin en onemli sebebi transfer sezonunun hicbir doneminde artiya gecilememis olmasi- zira eger tum tansfer sezonunu 6 ay once aldigin ve deliligiyle nam salmis diagne uzerine kurarsan basina bunlarin gelmesi cok normal. sonuc? luyindama, seri, lemina, andone, emre mor, sener, babel, okan, jimmy, taylan, adem, nzonzi, ve falcao'yla birlikte tam 13 futbolcu transfer edildi. onyekuru, ndiaye, semih, sinan, ismail, eren, mugdat, mitroglou, diagne, ve fernando ile 10 futbolcuyla da yollar ayrildi.
diagne'nin satilamamasini temel kabul ederek baktigimizda ise galatasaray'in para harcamadan iyi bir transfer donemi gecirdigini soyleyebiliriz. kadronun yine belli bolgeleri eksik- stoper ve bek rotasyonu kesinlikle yetersiz- fakat gecen seneye kiyasla muthis bir derinlik olustu. bu derinlik olusturulamasaydi galatasaray'in bu sezonu basarili bitirmesi tek kelimeyle imkansizdi. fakat tek basina yeterli mi, degil.
yine 4 temel unsur:
(1) takimin oturmasi, yogun fikstur ve ilk yari performansi: bu sene sampiyonluk puani yuksek 70'lere cikacak gibi. galatasaray simdiden 5 puan paybetti- yani maclarin %10'u oynanmadan kaybedilecek puanlarin asagi yukari %20'si gitti. feghouli, belhanda, luyindama afrika kupasi oynadi. takimin 13 yeni transferi var, bir cogu sonradan katildi, ve kamp yapmak bir yana daha antremana cikmadilar. 2 hafta sonra sampiyonlar ligi temposu basliyor, bunun icinde milli takim aralari da var, ki galatasaray'in oyunculari uyruklari geregi bu aralarda malesef cok seyahat ediyorlar. tum bu sartlarda galatasaray'in ilk yarida geri donemeyecek kadar sallanmasi mumkun, bu donemde zarari minimize etmek cok onemli.
(2) bekler: nagatomo formsuz ve etkisiz, mariano artik memur futbolu oynuyor, linnes'in kapasitesi ust duzey degil, emre tasdemir sakat ve yetersiz, omer bayram sol bekte olmuyor, sener buyuk soru isareti. ustune bir de mariano/linnes/nagatomo uclusunden biri en azindan ilk yari boyunca kadro disi kalacak. bu cok yetersiz bir rotasyon, ozellikle sol kanatta. galatasaray'in cok net bir sol ic oyuncusu olmadigini da dusunursek takimin sol hucumunun tikanmasi cok olasi.
(3) stoperler: marcao-luyindama sezona cok sallanarak basladilar. ek olarak yedekleyicileri de ryan donk ve ahmet calik- ki ikisi de o bolgede yetersiz. beklerin problemleri de eklenince savunma kirmizi alarmda.
(4) babel/falcao/feghouli/andone: bunlar takimin skorerleri. babel/feghouli'nin bir cok macta yoktan varedecekleri gollerle vasat maclari kolay uc puanlara cevirmeleri, falcao'nun duzenli ve saglikli oynamasi (atmasi icin bu yeterli olacaktir), sikisan veya falcao'nun olmadigi maclarda da andone'nin kulubeden verecegi katki galatasaray'a skoru verecektir. bunu one cikarmamin sebepleri: galatasaray'in ilk yarida oturmus bir oyun ustunlugu koymasinin 1. maddeden dolayi zor olmasi, ve galatasaray'in orta sahasinda nzonzi, seri, lemina ve belhanda'nin karakteristik olarak skor ozellilerinin cok dusuk olmasi. bu 4 oyuncunun sezonu toplam 50 gol altinda bitirmesi demek baska kahramanlara ihtiyac duyulacak demek, ki bunun kim olacagi mechul.
***
bu sezon turk futbol tarihinde bir kirilma noktasi.
galatasaray'in sampiyon olmasi durumunda 1997'den beri ilk defa bir ucleme yapilacak, ve daha onemlisi dorduncunun onu acilacak. kulup finansal olarak rakiplerinin bir cag onune gececek, ve basinda turkiye'nin en iyi teknik direktoru olacak.
aksi takdirde galatasaray finansal olarak zaten fair-play kiskacindayken, bu sene forma giyen 6-7 temek oyuncusunu kaybetmis, yenilerini de sampiyonlar ligi hevesiyle cekemeyen, yabanci siniriyla iyice koseye sikismis, ve son 25 senedir uretebildigi tek formul olan terim'le de yolun temelli sonuna gelmis bir hal alacak.
2020 mayis'i geldiginde kirilan galatasaray mi olacak yoksa rakipleri mi, bunu zamanla gorecegiz.
galatasaray, bu durumun son orneginde, 2013-2014 sezonu basina benzer bir sekilde girmisti. 2 senenin sampyionu galatasaray, yabanci siniri azaltilmasi, elde kadro disi birakilacak yabancilar olmasi (yine bir sag bek olan eboue'ydi o zamanlar), yonetim-terim gerginligi... tum enerjisini galatasaray'i devirmeye harcayan fenerbahce nisan ayindan sampiyonlugunu ilan ederken galatasaray sezon bitmeden nasil butce kuculteceginin hesaplarini yapiyordu.
2019/2020 ise daha cok 2005/2006 sezonu gibi, kisacasi futbolun saha ici kadar saha disinda da oynanacagi bir sezon olacak. 2006'da nasil o 16 dakikanin sonunda fenerbahce'nin hegemonya'ya donusebilecek ustunlugu kirildiysa, bugun de galatasaray'in aynisini basarabileceginden korkuluyor. besiktas ve basaksehir'in ilk 1 aydan sallanan goruntuleri, ve trabzonspor'un en iyi oyuncusunu satmasi ve dusuk butceyle devam etmesi de bu sezonu 2006'daki gibi bir galatasaray fenerbahce savasina dogru ilerletiyor. 17 takimin galatasaray'a karsi birlesmesi, rizespor/fenerbahce-vari guc birlikleri, galatasaray kazaninca milli marsti yabanci siniriydi muhabbetlerinin hortlatilmasi, galatasaray aleyhine yapilan hatalarin es gecilip lehine yapilanlarin bu denli abartilmasi, hepsi bu durumun dogal sonuclari.
***
aziz yildirim'in fenerbahce'si her zaman mekanin krali gibi davranirdi, zira bu fenerbahce'nin dna'sinda olan bir tavirdir. bugun galatasaray'in fenerbahce'den futbolda her anlamda daha ustun oldugu ortadayken hala fenerbahce'nin en buyuk oldugunu savunmak, bu dna'yla alakalidir. zira "fenerbahce'nin buyuklugunun adi konamaz", "bir gun herkes fenerbahceli olacak", "fener istedigi adami parayi basar alir". yani fenerbahce buyuklugunu temellendirirken akla mantiga dayanmak zorunlulugu hissetmedigini belirtir bu laflarla. tabi son 25 senede galatasaray 13 kez sampiyon olup 2 avrupa kupasi kaldirip 3 kez sampiyonlar liginde ceyrek final oynarken yalnizca 6 sampiyonluk ve 1 ceyrek final yapabilip, kimse anlamadan 600 milyon euro borc yapmak da ayni dna'nin bir urunudur, zira taraftarin sorgulama mekanizmasini kirmayi gerektirir.
ali koc'un isi cok zor- ama bir seyleri degistirmeye calistigi kesin. fener ol kampanyasiyla halinin altina supurmeyi birakti- ve taraftara durumun vehametini acikca belirtti. herseyin ustundeki fenerbahce "yardima muhtac"ti ki bu butun takimlar icin normalken fenerbahce icin yeni bir meseleydi. bu camiada buyuk bir birlesme yaratti. fenerbahce camiasi simdi ise "artik bu son sene" seklinde bakiyorlar.
(bkz: fenerbahçe futbol takımı/#2680006)
fenerbahce mayis basinda ligin 14-15inci siralarinda oldugundan lig bittiginde 5 sene daha belini dogrultamayacagi dusunulurken bunlari yazmistim. bu tur kadro bosalmalari cok buyuk bir avantajdir temiz sayfa acma acisindan. fenerbahce'nin bu yaz yolladigi kadar cok oyuncu yollanan bir yaz donemi azdir- zira cogu yalandan yildizdi bu oyuncularin. valbuena, soldado, kameni, benzia, volkan, ayew, neustadter, ismail, slimani, frey gitti. ustune elmas'i da cok iyi bir paraya satinca, galatasaray'in aksine transfer donemini parasi elinde gecirebildi fenerbahce.
bir cok yerel transferde ekstra baglanti kullanarak galatasaray'in onune gectiler. vedat (ki planlarinin en onemli parcasi olacak), deniz turuc transferlerinde bunlar goruldu, kayserispor ve rizespor baskanlarinin galatasaray maclari sonrasi aciklamalarinda da. kruse'ye, luis gustavo'ya gomulen paralar yillardir sampiyonlar ligi'ne gitmeyen bir takim icin inanilmaz paralar, ama bu sene yarismalarini sagliyor ki en onemlisi de bu.
kaliteleri bu lig icin gayet yeterli- zira galatasaray da eren/sinan, donk, selcuk'a 20 mac ustu sans vererek sampiyon oldu son iki senede. fenerbahce ise gustavo-emre, kruse ve vedat'la iyi bir iskelet kurdu. tek kulvar icin haddinden fazla derinlikleri var- bu ortasahada kaliteyi dusurmeden tempoyu yuksek tutmalarini saglayabilecek. bence fenerbahce'nin sezonunu 4 degisken belirleyecek:
(1) vedat: tam turkiye'de buyuk takim santrforu, ve takimin oynamaya calistigi oyuna cok uyumlu. performansina gore sezonu 15 milyon euroluk bir oyuncu olarak da bitirebilir, seneye yerine daha iyisi alinmaya da calisilabilir. diger yandan sakatlanmasi durumunda mevlut'le takim 2 gomlek dusebilir. alternatifsizligi de gozonune alininca fenerbahce'nin en belirleyici oyuncusu.
(2) gustavo (emre): fenerbahce'nin son gun yaptigi en iyi transferi. onune eldeki bir ton orta sahadan en formda ikisini koyup surekli tempo yapma hevesindeler- fakat gustavo da cok genc bir oyuncu degil. tipki vedat gibi saglikli kalip form tutarsa tum takimi yukari ceker, aksi takdirde yapi coker. yoklugunda emre iskeleti bir nebze tasiyabilir- ancak devamli yapmasi zor. diger yandan gustavo-emre-kruse gibi bir ortasahanin dogru sekilde isleyebilecegini de sanmiyorum. ozetle, gustavo fenerbahce ortasahasinin kilidi, ve etrafina takimin dizilecegi oyuncu.
(3) zanka-rami-serdar tandemi: guven vermekten cok uzak bir grup. ozellikle yuksek tempo inis cikislarinda sallanmalari sasirtmaz, zira ucu de mental eksiklikleri yuksek stoperler.
(4) altay: genc ve umut veren bir kaleci, ancak kritik haftalarda elden kayan bir top, bir bosa cikma, cok buyuk bir bedel odetebilir fenerbahce'ye. bu seviyenin oyuncusu oldugunu kanitlamasi gerekiyor.
***
(bkz: galatasaray futbol takımı/#2676674)
galatasaray bu sartlarda ne yapti?
kulup diagne transferinde yaptigi hatanin bedelini cok aci odedi. takimin zamaninda kurulamamasinin, ve transferlerin kiralik agirlikli olmasinin en onemli sebebi transfer sezonunun hicbir doneminde artiya gecilememis olmasi- zira eger tum tansfer sezonunu 6 ay once aldigin ve deliligiyle nam salmis diagne uzerine kurarsan basina bunlarin gelmesi cok normal. sonuc? luyindama, seri, lemina, andone, emre mor, sener, babel, okan, jimmy, taylan, adem, nzonzi, ve falcao'yla birlikte tam 13 futbolcu transfer edildi. onyekuru, ndiaye, semih, sinan, ismail, eren, mugdat, mitroglou, diagne, ve fernando ile 10 futbolcuyla da yollar ayrildi.
diagne'nin satilamamasini temel kabul ederek baktigimizda ise galatasaray'in para harcamadan iyi bir transfer donemi gecirdigini soyleyebiliriz. kadronun yine belli bolgeleri eksik- stoper ve bek rotasyonu kesinlikle yetersiz- fakat gecen seneye kiyasla muthis bir derinlik olustu. bu derinlik olusturulamasaydi galatasaray'in bu sezonu basarili bitirmesi tek kelimeyle imkansizdi. fakat tek basina yeterli mi, degil.
yine 4 temel unsur:
(1) takimin oturmasi, yogun fikstur ve ilk yari performansi: bu sene sampiyonluk puani yuksek 70'lere cikacak gibi. galatasaray simdiden 5 puan paybetti- yani maclarin %10'u oynanmadan kaybedilecek puanlarin asagi yukari %20'si gitti. feghouli, belhanda, luyindama afrika kupasi oynadi. takimin 13 yeni transferi var, bir cogu sonradan katildi, ve kamp yapmak bir yana daha antremana cikmadilar. 2 hafta sonra sampiyonlar ligi temposu basliyor, bunun icinde milli takim aralari da var, ki galatasaray'in oyunculari uyruklari geregi bu aralarda malesef cok seyahat ediyorlar. tum bu sartlarda galatasaray'in ilk yarida geri donemeyecek kadar sallanmasi mumkun, bu donemde zarari minimize etmek cok onemli.
(2) bekler: nagatomo formsuz ve etkisiz, mariano artik memur futbolu oynuyor, linnes'in kapasitesi ust duzey degil, emre tasdemir sakat ve yetersiz, omer bayram sol bekte olmuyor, sener buyuk soru isareti. ustune bir de mariano/linnes/nagatomo uclusunden biri en azindan ilk yari boyunca kadro disi kalacak. bu cok yetersiz bir rotasyon, ozellikle sol kanatta. galatasaray'in cok net bir sol ic oyuncusu olmadigini da dusunursek takimin sol hucumunun tikanmasi cok olasi.
(3) stoperler: marcao-luyindama sezona cok sallanarak basladilar. ek olarak yedekleyicileri de ryan donk ve ahmet calik- ki ikisi de o bolgede yetersiz. beklerin problemleri de eklenince savunma kirmizi alarmda.
(4) babel/falcao/feghouli/andone: bunlar takimin skorerleri. babel/feghouli'nin bir cok macta yoktan varedecekleri gollerle vasat maclari kolay uc puanlara cevirmeleri, falcao'nun duzenli ve saglikli oynamasi (atmasi icin bu yeterli olacaktir), sikisan veya falcao'nun olmadigi maclarda da andone'nin kulubeden verecegi katki galatasaray'a skoru verecektir. bunu one cikarmamin sebepleri: galatasaray'in ilk yarida oturmus bir oyun ustunlugu koymasinin 1. maddeden dolayi zor olmasi, ve galatasaray'in orta sahasinda nzonzi, seri, lemina ve belhanda'nin karakteristik olarak skor ozellilerinin cok dusuk olmasi. bu 4 oyuncunun sezonu toplam 50 gol altinda bitirmesi demek baska kahramanlara ihtiyac duyulacak demek, ki bunun kim olacagi mechul.
***
bu sezon turk futbol tarihinde bir kirilma noktasi.
galatasaray'in sampiyon olmasi durumunda 1997'den beri ilk defa bir ucleme yapilacak, ve daha onemlisi dorduncunun onu acilacak. kulup finansal olarak rakiplerinin bir cag onune gececek, ve basinda turkiye'nin en iyi teknik direktoru olacak.
aksi takdirde galatasaray finansal olarak zaten fair-play kiskacindayken, bu sene forma giyen 6-7 temek oyuncusunu kaybetmis, yenilerini de sampiyonlar ligi hevesiyle cekemeyen, yabanci siniriyla iyice koseye sikismis, ve son 25 senedir uretebildigi tek formul olan terim'le de yolun temelli sonuna gelmis bir hal alacak.
2020 mayis'i geldiginde kirilan galatasaray mi olacak yoksa rakipleri mi, bunu zamanla gorecegiz.
