türki cumhuriyetler içerisinde bir sene yaşadığım türkmenistan'da spor ve türkmen futbolu hakkındaki amatör ve naçizane gözlemlerimi paylaşmak isterim;
9-10 takımla oynanan türkmen ligi'nin en iyi takımlarından biri merkezi başkent aşkaabat'ta bulunan uluslararası türkmen-türk üniversitesi futbol takımı'dır ve futbolcuların tamamı öğrencidir. bunun dışında balkan futbol kulübü de başarılı takımlardan biridir. ligdeki oyuncular amatördür, oynayan futbolculara ülkenin asgari ücreti üzerinden devlet tarafından maaş verildiğini işitmiştim. ligde göze batan, vay be ! dedirtecek futbolcular bulunmaz. en azından 2010-2011 yılları arasında ben görmedim, işitmedim. milyonda bir ihtimal bulunsa da türkmenistan'da kalmaz. rusya'nın yolunu tutar. bizdeki türk kökenli vatandaşların yerli statüsünde sayılmaları gibi bir uygulama ile rusya ligi'nde de eski sscb ülkeleri vatandaşları yerli statüsündedir. türkmenistan halkı futbola yabancıdır. spor basınını geçin normal haberler verebilen bir basın yoktur. devletin çıkardığı birbirinin aynısı 4 sayfalık gazeteler vardır. 5 tane televizyon kanalı sabahtan akşama kadar marşlar-türküler çalarlar. böyle bir ortamda futbol halkın gözü önünde değildir. şampiyonlar ligi ve uefa avrupa ligi'nin önemli maçları rus televizyonlarında yayınlanır, yayınlanan maçlara ve büyük liglerle birlikte türkiye süper ligi'nden büyüklerin maçlarına ülkede bulunun 2-3 casino bahis oynatır. genç kesim biraz daha ilgilidir. para kazanmanın kolay yollarından biri olan bahis oyunlarının bundaki etkisi tartışılmaz. rus ve türk ligi'yle birlikte ispanya ve ingiltere ligi'ni takip edenleri gördüğümde çok şaşırmıştım. buna karşılık ligdeki takımların taraftarı yok denecek kadar azdır.
eski cumhurbaşkanı rahmetli saparmurat niyazow'un bir tartışma sonucu ülkeden kovduğu şimdinin rubin kazan teknik direktörü
kurban berdyyew ülke insanı için bir efsanedir. halen oynadığı dönemler anlatılır, başarılarından gururla bahsedilir az da olsa futbola ilgisi olan kesim tarafından. türkmenistan milli takımı'nın maçları televizyonda yayınlanmaz. milli takım'ın o gün maçı olduğundan ancak türkmen cumhurbaşkanı stada gelecek diye işinden, okulundan apar-topar alınıp otobüslere, kamyonlara tıkılarak stadyuma sokulan türkmenler ve türkmen milli takımı sporcuları haberdardır.
bu konuda abartmıyorum; çalıştığım şantiyenin hemen yakınında bulunan saparmurat türkmenbaşı stadyumuna bir akşam üstü aniden başlayan otobüs ve kamyon akını sonrasında nedir ne değildir diye bir bilgi almaya çalıştığım türkmen işçi umursamaz bir şekilde "bilemok, bayramçylyk üçün prezident gelen bolmaly
*" şeklinde bir cevap verince içinde at bayramı isimli bir bayram da bulunan bayramçylyk günlerinin iki güne bir kutlamasını yapan ülkede olağan karşılamıştım. milli maç aklımın ucundan bile geçmemişti. işin aslını çevre yollarının 'prezident her an sıkılıp çıkabilir' diye 3 saat kapatılması sonucu nazikçe isyan ettiğim hayatından bezmiş türkmen trafik polisi ' neme bir yer ilen milli komanda oynayıptırlar, bilemok
*' diyerek açıklamıştı. gerisini siz hesap edin.
bu ülkenin şehirlerinde sokaklarda top oynayan 3-4 çocuk görürseniz bilin ki ülkede yaşayan ve çalışan yaklaşık 10 bin civarındaki türk personelin çocuklarıdır. sokakta top oynayan bir türkmen çocuğu göremedim ama bağrış çağrış birbirine küfreden, hır-gür kavga ederek top peşinde koşturan çok türk çocuğu gördüm. sevinsem mi üzülsem mi bilemedim.
bu gerçeklerle tezat olarak ülkede muazzam bir spor altyapısı mevcut. benzerini kanada'da amerika'da bulabileceğiniz ultra modern buz hokeyi salonundan tutun, kapalı atletizm salonlarına, olimpik havuzlardan tutun, klimalı stadyumlara kadar her türlü spor sahası mevcuttur. 2016 asya oyunlarına ev sahipliği yapmaya hazırlanan ülkede gün itibariyle
* modern olimpiyat köyünün inşaatı da son sürat devam ediyor. ama ne acıdır ki bu sahaları kullanacak ne sporcu var, ne de spora hevesli gençlik var. kazakistan, azerbaycan olimpiyatlarda kimi branşlarda başarılı bile olabiliyorken, türkmenistan yarıştıracak sporcuya bile sahip değil maalesef. bir garip ülke türkmenistan. anlatmayla anlaşılmaz, gidip görmek gerek.
uzun lafın kısası,
6+0+4 kuralından dolayı yetenekli futbolcu bulmak için araştırma yapılacak türki cumhuriyetler listesinden türkmenistan'ı çıkartırsak hiç bir şey kaybetmeyiz. işin aslında komple bu coğrafya yerine, her dönem asya kıtası'nın en güçlü milli takımlarından birine sahip olan, zorlu bir ligi, futbola ilgili halkı ve yaklaşık 30 milyonluk türk-azeri-türkmen nüfusuyla iran için bir düzenleme yapmak ve araştırmayı bu ülkeye kaydırmak bütün bir türki cumhuriyetler araştırmasından çok daha kolay ve çok çok daha verimli olur. eyyorlamam bu kadar.
