http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/.../TR,81464/nutuk.htmlnutuk 1.bölüm - türk yurdunun genel durumu
---
alıntı ---
samsun'a çıktığım gün genel durum ve görünüş1919 yılı mayısının 19'uncu günü samsun'a çıktım. genel durum ve görünüş :
osmanlı devleti'nin içinde bulunduğu topluluk, genel savaşta (birinci dünya savaşında) yenilmiş, osmanlı ordusu her yanda zedelenmiş, koşulları ağır bir ateşkes anlaşması (mütarekename) imzalanmış. büyük savaşın uzun yılları boyunca, ulus, yorgun ve yoksul bir durumda. ulusu ve ülkeyi genel savaşa sürükleyenler, kendi yaşamlarının kaygısına düşerek, yurttan kaçmışlar. padişah ve halife olan (saltanat ve halifelik katında oturan) vahdettin, soysuzlaşmış, kendini ve yalnız tahtını koruyabileceğini umduğu alçakça önlemler araştırmakta. damat ferit paşa'nın başkanlığındaki hükümet, güçsüz, onursuz, korkak, yalnız padişahın isteklerine uymuş, onunla birlikte kendilerini koruyabilecek herhangi bir duruma boyun eğmiş.
---
alıntı ---