argüman basit: avrupa’nın a seviye takımları makası açıyor. bunun doğru olup olmadığını incelemek için ben a seviye takım olarak ben avrupa’daki 5 ülkeden 14 takımı seçtim, zamanı olan varsa farklı örnekler de seçip deneyebilir, sonuç fazla değişmez. öncelikle türk futbolundan başlayarak teşhisi koyalım.
türk takımlarının a seviye 14 takıma karşı oynadığı maçlar:
............1990-2000......2000-2010.......2010-2020
............34 maç...........38 maç............40 maç
............10g-7b-17m....12g-5b-21m.....6g-4b-30m
............1,09 puan.......1,08 puan.........0,55 puan
1990’lar ile 2000’ler arasında neredeyse hiçbir fark yok ama son 10 senede a seviye takımlara karşı aldığımız puanlar yarı yarıya azalmış. son 5 yıla baktığımızda ise 10 maçta 1 galibiyet ve 9 mağlubiyetimiz var.
deplasman maçlarında ise son 30 yılda 55 maçta yalnızca 5 galibiyet var. zaten bu takımları deplasmanda yenmek hep çok zordu ama makas açıldıktan sonra artık deplasmanda puan almak bile mucizelere kaldı. son 10 yılda 20 deplasman maçında 1 galibiyet 1 beraberlik ve 18 mağlubiyet var. son 5 yılda ise deplasmanda puanımız yok.
bu durum yalnızca galatasaray ya da türkiye ile alakalı değil, bunu görmemiz gerekiyor. seviye olarak yakın olduğumuz diğer tüm ülkelere baktığımızda da aynı sonuca ulaşıyoruz. zaten fatih terim’in söylediği de, bizim gördüğümüz de bu, a seviye takımların/ülkelerin makası diğer herkesle açıyor olması. rakamlar, fatih terim'i çok net haklı çıkarıyor.
ülke takımlarının, a seviye 14 takım ile yaptıkları maçlarda alınan ortalama puanlar:
...................2010-2015.....2015-2020.......fark
yunanistan....1,17p..............0,65p............%-44
isviçre..........1,00p..............0,67p............%-33
rusya...........0,97p..............0,65p............%-33
portekiz.......0,77p...............0,50p...........%-35
hollanda.......0,75p..............0,69p............%-8
* türkiye.........0,63p..............0,30p............%-52
ukrayna.......0,58p..............0,33p............%-43
belçika........0,50p...............0,21p............%-58
avusturya....0,50p...............0,50p............%0
*iki istisna kulüp dışında makas herkese açılmış. bu ülkelerdeki tüm takımlarının a seviye takımları yenme oranı %10’dan az. örneğin belçika takımlarının, son 10 yılda a seviye takımlarla yaptığı 28 maçta hiç galibiyeti yok.
yalnızca son 5 yılda oluşan değişimin nedenleri az çok belli. doğu avrupa ülkeleri olan türkiye, yunanistan, ukrayna ve rusya’da ekonomik kriz var. diğer batı ülkeler ise ölçekleri küçük olduğu için giderek güçlenen büyük takımlarla baş etmekte zorlanıyor. uefa özellikle şampiyonlar ligi formatını ve gelir dağıtımını ayarlarken bu şartları göz ardı ediyor, uluslararası futbolda denge sağlayarak rekabet yaratmak yerine güçlü kulüplerin çıkarlarına çalışıyor. uefa’nın financial fair play sistemi eşitlik yaratmak yerine tam tersine zengin olmayan kulüpleri kısıtlamaya kullanılıyor. arap petrol zenginleri, rus oligarkları, kara para aklayanlar ve büyük yatırım fonları bazı futbol kulüplerine büyük paralar dökerken diğer kulüpler ise kendi yağıyla kavrulmak zorunda kalıyor. tabiatın kanunu, denge sağlamak için önlem alınmazsa zengin parasını kullanarak daha zengin, güçlü gücünü kullanarak daha güçlü oluyor. en iyi futbolcular, paranın çok olduğu yere gidiyor, sonucunda orada futbol kalitesi artıyor, izleyiciler, sponsorlar ve diğer para kaynakları da oraya gitmeyi tercih ediyor. bundan sonra futbola radikal bir değişiklik gelmediği sürece bu trend böyle devam edecek.
makasın açıldığı çok açık bir gerçek, başarısızlığa bahane olarak uydurulan bir fikir değil. bundan sonra bizim için real madrid ya da psg’den fark yemek şaşırtıcı olmamalı. ancak makas açılmış olsa bile en üst seviyenin altındaki rekabeti unutmamalıyız, her şeye rağmen schalke, benfica, anderlecht, lazio (2g-5b-5m) gibi takımlarla mücadele edebiliyor ve astana, lokomotif moskova, brugge, braga, kopenhag (4g-2b-4m) gibi takımları kolaylıkla geçebiliyor olmalıyız. en azından şampiyonlar ligi'nde avrupa ligi'nde devam edebilmek, avrupa ligi'nde devam ettiğimizde ya da şampiyon olamayıp avrupa ligi'nde oynadığımızda gidebildiğimiz yere kadar gitmek için bu şart.
