38
peşin not: bu girdiyi 6 şubat 2021 fenerbahçe galatasaray maçı sonrası yazmıştım. fakat gündem soğuduğu için ve "kime ne anlatıyoruz" düşüncesine kapılarak göndermedim. bu hafta var operatörü tartışması açıldığından ufak değişiklerle göndermek istedim.
söz konusu çizginin bir veya birkaç santimetre, hatta bazı koşulların sağlanması ile milimetre hassasiyetinde oluşturulabilmesi mümkündür. bunu mümkün kılan bilim dalı fotogrametridir.
öncelikle belirtmek gerekirse; var uygulamasında kullanılan yazılım ve donanım detayını tam olarak bilmemekle birlikte bu ekipmanların fotogrametri ve epipolar geometri yaklaşımlarına sahip olduğunu düşünüyorum.
fotogrametrik yaklaşıma sahip yazılımlar ile ofsayt analizinin teknik olarak nasıl yapılabileceği şu şekilde sıralanabilir.
1. en az 3 farklı kamera ile 3 farklı açıdan, ofsayt posizyonunun analiz edileceği ayağın topa dokunma anına ait 3 görüntüye ihtiyaç duyulur. bunun için zaman etiketleri aynı olan farklı kameralardan alınan videolardaki aynı anda oluşan görüntüler otomatik belirlenebilir. dokunma anını salise hassasiyetinde tespit etmek de mümkündür.
2. görüntülerden, görüntü işleme yazılımı ortak noktaları (pikselleri) otomatik olarak seçer.
3. seçilen piksellerin görüntü koordinatlarından faydalanılarak yapılan matematiksel hesaplamalar ile görüntüler eşlenir ve görüntülenen sahnenin 3 boyutlu haline uygun yeni koordinatları hesaplanarak ölçekli yeni bir görüntü ya da isteğe göre 3 boyutlu model oluşur. doğru ölçekleme için sahanın herhangi bir yerinin gerçek ölçüsünü önceden bilmek - örneğin ceza sahası ön çizgisinin cm hassasiyetinde uzunluğu - yeterlidir. bu işlemin teknik adı dengelemedir.
4. bu aşamada ölçeklenen görüntü üzerinden işaretlenen - işaretleme operatör tarafından manuel yapılır, sonrasında saha düzlemine dik ve paralel çizgiler otomatik oluşur - herhangi iki nokta(piksel) arası mesafe belirli hassasiyetle doğrudur. yani gerçekte şerit metre, elektronik uzaklık ölçer vs. gibi araçlarla ölçülebilecek mesafe ile birbirine belirli cm ya da mm hassasiyetle (ortalama hatası kadar) yakındır.
bu hassasiyet görüntünün piksel çözünürlüğü(!) ve kameranın çekim anında sahneye uzaklığı(!) ile doğrudan ilgilidir. kullanılan kameranın kalitesi göz önünde bulundurulup, bir futbol sahasında çekim uzaklığının maksimum 50m olabileceği düşünülürse 1 cm altında hassasiyeti elde mümkündür.
sonuç olarak;
- ayağın topa dokunma anındaki görüntülerin seçimi otomatik ise manipülasyona açık değildir. kısa sürede manuel seçildiğine ihtimal vermiyorum.
- ayağın topa dokunma anı ise salise hassasiyetinde belirlenebilir.
- var operatörü görüntüdeki renk, ton farklılıklarından yanlış işaretleme yapmış olsa bile maksimum 2-3 piksel hata yapabilir. bu da maksimum(!) 2-3cm hata demektir.
- var operatörünün çizgileri 10cm manipüle etmesi için en az(!) 10piksel kaydırarak hatalı işaretleme yapması gerekir. bu hatalı işaretleme izleyiciye gösterilen görüntüde anlaşılmasa bile var hakemleri tarafından rahatlıkla anlaşılabilir. daha fazla manipülasyon izleyici tarafından bile fark edilebilir.
söz konusu çizginin bir veya birkaç santimetre, hatta bazı koşulların sağlanması ile milimetre hassasiyetinde oluşturulabilmesi mümkündür. bunu mümkün kılan bilim dalı fotogrametridir.
öncelikle belirtmek gerekirse; var uygulamasında kullanılan yazılım ve donanım detayını tam olarak bilmemekle birlikte bu ekipmanların fotogrametri ve epipolar geometri yaklaşımlarına sahip olduğunu düşünüyorum.
fotogrametrik yaklaşıma sahip yazılımlar ile ofsayt analizinin teknik olarak nasıl yapılabileceği şu şekilde sıralanabilir.
1. en az 3 farklı kamera ile 3 farklı açıdan, ofsayt posizyonunun analiz edileceği ayağın topa dokunma anına ait 3 görüntüye ihtiyaç duyulur. bunun için zaman etiketleri aynı olan farklı kameralardan alınan videolardaki aynı anda oluşan görüntüler otomatik belirlenebilir. dokunma anını salise hassasiyetinde tespit etmek de mümkündür.
2. görüntülerden, görüntü işleme yazılımı ortak noktaları (pikselleri) otomatik olarak seçer.
3. seçilen piksellerin görüntü koordinatlarından faydalanılarak yapılan matematiksel hesaplamalar ile görüntüler eşlenir ve görüntülenen sahnenin 3 boyutlu haline uygun yeni koordinatları hesaplanarak ölçekli yeni bir görüntü ya da isteğe göre 3 boyutlu model oluşur. doğru ölçekleme için sahanın herhangi bir yerinin gerçek ölçüsünü önceden bilmek - örneğin ceza sahası ön çizgisinin cm hassasiyetinde uzunluğu - yeterlidir. bu işlemin teknik adı dengelemedir.
4. bu aşamada ölçeklenen görüntü üzerinden işaretlenen - işaretleme operatör tarafından manuel yapılır, sonrasında saha düzlemine dik ve paralel çizgiler otomatik oluşur - herhangi iki nokta(piksel) arası mesafe belirli hassasiyetle doğrudur. yani gerçekte şerit metre, elektronik uzaklık ölçer vs. gibi araçlarla ölçülebilecek mesafe ile birbirine belirli cm ya da mm hassasiyetle (ortalama hatası kadar) yakındır.
bu hassasiyet görüntünün piksel çözünürlüğü(!) ve kameranın çekim anında sahneye uzaklığı(!) ile doğrudan ilgilidir. kullanılan kameranın kalitesi göz önünde bulundurulup, bir futbol sahasında çekim uzaklığının maksimum 50m olabileceği düşünülürse 1 cm altında hassasiyeti elde mümkündür.
sonuç olarak;
- ayağın topa dokunma anındaki görüntülerin seçimi otomatik ise manipülasyona açık değildir. kısa sürede manuel seçildiğine ihtimal vermiyorum.
- ayağın topa dokunma anı ise salise hassasiyetinde belirlenebilir.
- var operatörü görüntüdeki renk, ton farklılıklarından yanlış işaretleme yapmış olsa bile maksimum 2-3 piksel hata yapabilir. bu da maksimum(!) 2-3cm hata demektir.
- var operatörünün çizgileri 10cm manipüle etmesi için en az(!) 10piksel kaydırarak hatalı işaretleme yapması gerekir. bu hatalı işaretleme izleyiciye gösterilen görüntüde anlaşılmasa bile var hakemleri tarafından rahatlıkla anlaşılabilir. daha fazla manipülasyon izleyici tarafından bile fark edilebilir.
