208
fantastik kurgu edebiyatı ile ilgili kendimce bir şeyler karalamak istiyorum değerli sözlük ahalisi. fantastik kurgu, kaçış edebiyatı denilen, insanın bu dünyadan biraz kopmak istediğinde kaçabileceği limanlar için kullanılan tabirin, bilim kurgu edebiyatı ile beraber en önde gelen temsilcisidir. ilk çıktığı zamanlar genç/çocuk edebiyatı olarak görülmüş, çoğu kez de doğru düzgün okumayıp bilmeyenler için saçmalık boyutunda kalmıştır. bu algıyı yıkmak için, bu türün en önde gelen ismi j. r. r. tolkien çok çaba harcamıştır.
ama tüm bunlara gelmeden önce doğru tanımını yapıp, çeşitli kollara ayırmalıyız bu tür edebiyatı. öncelikle fantastik kurgu edebiyatı ile fantazi/fantastik edebiyatı ayırmamız gerekiyor. masallardan, destanlardan ve mitolojilerden esinlenmiş olan bu iki türden fantazi edebiyatı biraz daha yaş olarak küçüklere uygun denilebilir(ki bence çocuk kitapları da dahil her kitap her yaşta okunabilir) örnek olarak masallar, fabllar yahut güliverin seyehatleri, alice harikalar diyarında, 80 günde devri alem türevi kitapları verebiliriz bu türe. mitolojik kitaplar ve destanlarsa tam olarak bu sınıfa sokulmayabilir.
fantastik kurgu edebiyatı dediğimiz zamansa daha farklı kitaplar aklımıza gelmeli. kurucusu j.r.r. tolkien olarak sayılabilmekle beraber; tolkien'in de etkilendiği george mcdonald'tan fantastes bu türde ilk eser olarak sayılmalıdır. bu tür nasıl başlamış diyenler için ithaki yayınları unutulmuş fantastik klasikler serisi adı altında, 10 kitap olarak planlanan serinin, 5 kitabını basmış bulunmakta. "peki ama bu fantastik kurgu edebiyatı ne?" dersek; yeni bir dünyanın tasarlandığı, bir geçmişi olan, fantastik öğelerinin mümkün olduğunca bir mantığa, kendi içerisinde bir sisteme uydurulması gereken, kendince bir düzeni olan kurgular olarak özetlenebilir. kendi içerisinde de (frp oyunlarına uygun senaryo üretilebilen diyorum ben) daha olayların ön planda olduğu, hareketli ve aksiyonu bol olan tür ve daha dünyanın, karakter analizlerinin ön planda olduğu, çevrenin ve fantastik öğelerin bir mantığa sığdırıldığı tür olarak ikiye ayırabiliriz. ilk türe örnek olarak margaret weis ve tracy hickman'ın meşhur serisi ejderha mızrağı serisi, r. a. salvatore 'un dritzz efsanesi(unutulmuş diyarlar) serisi, elric serisi, belki biraz da david eddings belgariad- mallorion serileri verilebilir. ikinci türümüze ise tolkien' in orta dünya külliyatı(hobbit, yüzüklerin efendisi, silmarillion) önderlik ederken; robert jordan zaman çarkı serisi, ursula k le guin yerdeniz büyücüsü serisi, the witcher, george r. r. martin a song of ıce and fire gibi örnekler verebiliriz. bir de yeni başlayan yeni dönem fantastik kurgu edebiyatımız var ki, içerisinde brandon sanderson'dan sissoylu, fırtınaışığı arşivi gibi iki sağlam kurgunun, patrick "üşengeç" rothfuss kral katili güncesi, joe abercrombie the first law serisi(ithaki yeni basmaya başladı, ilk kitabı bıçağın kendisi, okumadım ama yurt dışında en sevilen serilerin başında geliyor.) bulunduğu kitapları sayabiliriz.
bir de benim tam olarak nereye yerleştireceğimi bilmediğim bu iki tür fantastik kurgunun karışımı gibi duran roger zelazny amber yıllıkları(kişisel favorim), david eddings elenium ve margaret weis ve tracy hickman'dan ölüm kapısı serisi var ki, benim de kişisel favorilerim bu seriler. kurgu olarak sağlam, dünyaları gayet temelli, bol aksiyonlu, akıcı, ayrıca genel olarak (eddings'in serisi de karakterler açısından en azından) özgün olan seriler bunlar. henüz okumadığım ursula k. leguin'in batı sahili yıllıkları da sanırım bu katagoriye dahilmiş(okuyanların yalancısıyım). başka bu konuda söylenecek bir şey var mı diye düşünüyorum ama aklıma pek bir şey gelmiyor. yani genel olarak ve yüzeysel bağlamda fantastik kurgu edebiyatı bu şekildedir. derinliği ve yoğunluğu çok fazladır. alt metinler, felsefi mesajlar, irdelemeler çok yüksektir ve edebi olarak da pek çok eserin üzerine çıkan örnekleri görülmüştür.
unutmadan yerli edebiyatta da bu epik fantastik kurgu örneği veren barış müstecaplıoğlunu anmazsak ayıp etmiş oluruz. perg efsaneleri ve şamanlar diyarı serileri, yazarın iki fantastik kurgu serisi. şu anda sipariş verdim ve elime ulaştığı zaman perg efsanelerini okuyup değerlendireceğim, belki siz sözlük okurlarıyla da paylaşabilirim. şimdilik bahsetmek istediklerim bu kadar. saygılarımla. iyi okumalar dilerim...
ama tüm bunlara gelmeden önce doğru tanımını yapıp, çeşitli kollara ayırmalıyız bu tür edebiyatı. öncelikle fantastik kurgu edebiyatı ile fantazi/fantastik edebiyatı ayırmamız gerekiyor. masallardan, destanlardan ve mitolojilerden esinlenmiş olan bu iki türden fantazi edebiyatı biraz daha yaş olarak küçüklere uygun denilebilir(ki bence çocuk kitapları da dahil her kitap her yaşta okunabilir) örnek olarak masallar, fabllar yahut güliverin seyehatleri, alice harikalar diyarında, 80 günde devri alem türevi kitapları verebiliriz bu türe. mitolojik kitaplar ve destanlarsa tam olarak bu sınıfa sokulmayabilir.
fantastik kurgu edebiyatı dediğimiz zamansa daha farklı kitaplar aklımıza gelmeli. kurucusu j.r.r. tolkien olarak sayılabilmekle beraber; tolkien'in de etkilendiği george mcdonald'tan fantastes bu türde ilk eser olarak sayılmalıdır. bu tür nasıl başlamış diyenler için ithaki yayınları unutulmuş fantastik klasikler serisi adı altında, 10 kitap olarak planlanan serinin, 5 kitabını basmış bulunmakta. "peki ama bu fantastik kurgu edebiyatı ne?" dersek; yeni bir dünyanın tasarlandığı, bir geçmişi olan, fantastik öğelerinin mümkün olduğunca bir mantığa, kendi içerisinde bir sisteme uydurulması gereken, kendince bir düzeni olan kurgular olarak özetlenebilir. kendi içerisinde de (frp oyunlarına uygun senaryo üretilebilen diyorum ben) daha olayların ön planda olduğu, hareketli ve aksiyonu bol olan tür ve daha dünyanın, karakter analizlerinin ön planda olduğu, çevrenin ve fantastik öğelerin bir mantığa sığdırıldığı tür olarak ikiye ayırabiliriz. ilk türe örnek olarak margaret weis ve tracy hickman'ın meşhur serisi ejderha mızrağı serisi, r. a. salvatore 'un dritzz efsanesi(unutulmuş diyarlar) serisi, elric serisi, belki biraz da david eddings belgariad- mallorion serileri verilebilir. ikinci türümüze ise tolkien' in orta dünya külliyatı(hobbit, yüzüklerin efendisi, silmarillion) önderlik ederken; robert jordan zaman çarkı serisi, ursula k le guin yerdeniz büyücüsü serisi, the witcher, george r. r. martin a song of ıce and fire gibi örnekler verebiliriz. bir de yeni başlayan yeni dönem fantastik kurgu edebiyatımız var ki, içerisinde brandon sanderson'dan sissoylu, fırtınaışığı arşivi gibi iki sağlam kurgunun, patrick "üşengeç" rothfuss kral katili güncesi, joe abercrombie the first law serisi(ithaki yeni basmaya başladı, ilk kitabı bıçağın kendisi, okumadım ama yurt dışında en sevilen serilerin başında geliyor.) bulunduğu kitapları sayabiliriz.
bir de benim tam olarak nereye yerleştireceğimi bilmediğim bu iki tür fantastik kurgunun karışımı gibi duran roger zelazny amber yıllıkları(kişisel favorim), david eddings elenium ve margaret weis ve tracy hickman'dan ölüm kapısı serisi var ki, benim de kişisel favorilerim bu seriler. kurgu olarak sağlam, dünyaları gayet temelli, bol aksiyonlu, akıcı, ayrıca genel olarak (eddings'in serisi de karakterler açısından en azından) özgün olan seriler bunlar. henüz okumadığım ursula k. leguin'in batı sahili yıllıkları da sanırım bu katagoriye dahilmiş(okuyanların yalancısıyım). başka bu konuda söylenecek bir şey var mı diye düşünüyorum ama aklıma pek bir şey gelmiyor. yani genel olarak ve yüzeysel bağlamda fantastik kurgu edebiyatı bu şekildedir. derinliği ve yoğunluğu çok fazladır. alt metinler, felsefi mesajlar, irdelemeler çok yüksektir ve edebi olarak da pek çok eserin üzerine çıkan örnekleri görülmüştür.
unutmadan yerli edebiyatta da bu epik fantastik kurgu örneği veren barış müstecaplıoğlunu anmazsak ayıp etmiş oluruz. perg efsaneleri ve şamanlar diyarı serileri, yazarın iki fantastik kurgu serisi. şu anda sipariş verdim ve elime ulaştığı zaman perg efsanelerini okuyup değerlendireceğim, belki siz sözlük okurlarıyla da paylaşabilirim. şimdilik bahsetmek istediklerim bu kadar. saygılarımla. iyi okumalar dilerim...
