• 1
    sözlükte de toplumda da fazlaca anlam yüklenip, dallanıp budaklandırılan kavram. her şeyden önce eleştiri olumlu olmak zorunda değildir, eksikleri gösterdikten sonra öneriler getirmek zorunda da değildir. eleştiri, bir olayın, olgunun ya da kişinin olumlu ve/veya olumsuz yönlerini ortaya koymaktır en sade tanımıyla. şunu da ekleyeyim, kavramın ingilizcesi de genelde olumsuzluğu içeriyor.

    https://en.oxforddictionaries.com/...definition/criticize
    https://dictionary.cambridge.org/...ry/turkish/criticize

    konumuz nitelikli eleştiriyse, o zaman daha öznel bir alana giriyoruz. kime göre neye göre nitelikli? bu sorunun net bir yanıtı yok renktaşlar. o yüzden birbirimize toleranslı olmak durumundayız. hepimizin öncelikleri, duyarlılıkları, deneyimleri farklı. bırakalım herkes -hakaret etmediği sürece- istediğini dile getirsin, eleştirsin, eleştireni eleştirsin, eleştireni eleştireni eleştirsin. tolerans gösterelim. içini dökene, öfkesini kusana, şuna buna... bir gün bizim de aynı toleransa ihtiyacımız olabilir.

    "eleştiri kime göre neye göre nitelikli?" sorusuna olası bir yanıt arayanlar şuradan yararlanabilirler, eski ama güzel bir site:
    http://www.safsatakilavuzu.com/giris.htm
  • 2
    doğru bir “bilgi”yi inceleme ve yorumlama olgusu. bu entry’de değineceğim kısım özellikle bilgi tarafı, ayrıca bir fatih terim savunması değil, galatasaray sözlük’ün son dönemde geldiği hal üzerine bir entry olacak.

    bir haftadır cezalıyım, 10 senedir bu sözlüğe yazarım, sözlük benim hayatımda belki en çok yer eden şeylerden bir tanesi. ilk kez ceza aldım, ve bu cezayı formata uygun olmayan entrylerim sebebiyle aldım. cezayı veren moderatör arkadaş sonuna kadar haklı, ona bir eleştirim yok. son dönemde sözlükte yer alan “eleştiri” adı altındaki algı yaratma çabaları öyle sinir bozucu oldu ki, bazen cevaben formata uygun olmayan entryler girdim, kendimi dinlemedim. bu da özeleştirim olsun.

    şimdi yukarıdaki eleştiri tanımına bir bakalım istiyorum birlikte. en önemli nokta, bir bilgi üzerinden yapılması. neden ısrarla bunu söylüyorum, çünkü galatasaray sözlük’te de, sosyal medya gibi, son dönemde “eleştiri” adı altında yazan şeyler bir bilgi üzerine değil, bir çıkarım üzerine yer alıyor.

    bir örnek verelim; “fatih terim antrenman yaptırmıyor.”, ya da “fatih terim doğru antrenman yaptırmıyor.”

    bu bir eleştiri değildir arkadaşlar. bu bir bilgidir. bunu söylemeniz için galatasaray antrenmanlarını izliyor olmanız gerekir, ya da en kötü ihtimalle iyi bir kaynaktan bilgi almış olmanız gerekir. yoksa bu sadece bir çıkarım olur. doğru olup olmadığını bilemezsiniz.

    bunu buraya yazmak, benim messi başlığına (psg ile anlaşmadan evvel), “messi galatasaray’a gelecek, çünkü galatasaray sağ açık arıyor, messi de sözleşme uzatmadı.” yazmamla aynı şeydir. böyle saçma bir çıkarımdır yani.

    mesela sen şöyle yazıyorsun: “galatasaray’ın koşu mesafesi sürekli diğer takımlardan daha az, bu durumda fatih terim doğru antrenman yaptırmıyor.”

    ben de şunu yazabilirim: “galatasaray’ın koşu mesafesi sürekli diğer takımlardan daha az, çünkü galatasaray’ın orta saha orijinli oyuncusu yok, sadece taylan ve emre akbaba merkez orta saha orijinli, bir takımın koşu mesafesini en fazla merkez orta saha oyuncuları arttırır, galatasaray bu yüzden yeterli koşamıyor.”

    bakın böyledir demiyorum. belki antrenmanlarla ilgili sorun vardır, bilemem. ama galatasaray’ın koşu mesafesinin az olmasını, oyun planında eksiklikler olmasını, kalecisinin hata yapmasını bir sürü varsayımla bir sürü şeye bağlayabilirsiniz. eğer siz direkt olarak gelip “galatasaray antrenman yapmıyor” yazarsanız, ben sözlük moderasyonu olsam, silerim bu entry’yi. çünkü siz kaynak belirtmeden bir bilgi paylaşmış oluyorsunuz bu durumda.

    mesela, “selçuk inan galatasaray’a yardımcı olacak kalibrede değil” demek bir eleştiri değildir. bilmiyorsun çünkü. çıkarım yapıyorsun. bence bu konudaki eleştiri şudur; “dünyadaki birçok sistemli, iyi takımın antrenör ekibine göre bizim ekibimiz en azından nicelik olarak çok daha zayıf, buraya eklemeler yapmak gerekir.” bu bir eleştiridir, çok da doğru bir eleştiridir bence.

    bu şekilde entry yazan yazarlar, eleştiri yapmıyorlar benim gözümde. son dönemin moda tabiriyle, algı yaratıyorlar. manipülasyon yapıyorlar en hafif ifadeyle.

    yazar arkadaş kusura bakmayacak, ama bir örnek vereceğim:

    https://gss.gs/3217136

    bu iyi niyetli bir entry değil örneğin. bu bir algı yaratma çabası. şöyle diyor yazar arkadaşımız:

    “teknik direktörlüğe fatih terim getirildikten sonra sadece defans hattına kiralık olarak gelenler hariç 12 oyuncu transfer etmiş takım. hala bir stoper transferi bekleniyor. bir yerlerde bir plansızlık var. öncelikle bu sorunun kaynağı tespit edilip sonra transfer yapılmalı.”

    bunu victor nelsson transferinin yanlışlığını anlatmak için yazıyor arkadaşımız. ve bunu anlatırken diyor ki, “kiralık hariç 12 adet defans oyuncusu alınmış.”

    şimdi ben yazar arkadaşa soruyorum, neden defans? stoper bölgesinden bahsediyoruz, neden stoper değil? madem stoperleri konuşurken bekleri dahil ettik, neden orta sahayı dahil etmedik mesela?

    bu entry’de yazılan bilgiyi check ettim, doğru. ama bu doğruyu bu şekilde söylemenin adı manipülasyon. çünkü eğer sadece stoper deseydik bu rakam 4 olacaktı. ozornwafor, alpaslan, luyindama, marcao. nelsson’la birlikte 5. gidenlere de bakınca gayet mantıklı bir rakam olduğu görülecekti.

    hele orta sahaya hiç girmiyorum. fatih terim’in son döneminin başlangıcından bu transfer dönemine kadar olan süreçte galatasaray’a merkez orta saha orijinli bonservisiyle alınan oyuncu sayısı 2 (iki). ama bu yazar arkadaşımız, stoper transferini bu şekilde eleştirmeyi tercih etti. ciğeri sönen bekimiz oldu, gözünde havaifişek patlayan bekimiz oldu falan, ve arkadaşımız stoper transferine bu mevkiyi dahil etti. ben buna iyi niyetli diyemiyorum, kimse kusura bakmasın.

    oyuncuların değersizleştirilmesi konusunda inanılmaz bir baskı, manipülasyon çabası var. yukarıda örnek verdiğim entry de bununla ilgili aslında, örneklerden biri luyindama, diğeri mohamed.

    luyindama’yı değersizleştirenin ısrar etmediği için fatih terim olduğu savunuluyor, ya da mesela deniyor ki, madem luyindama yanlış adamdı neden 8 milyon euro verdik. luyindama başlığını baştan sona okuyun hepiniz. luyindama geldi, fatih terim’le birlikte gayet iyi bir performans sergiledi. hatta öyle ki, 15 -20 milyon eurolar konuştuk. sonra sakatlandı, sakatlandıktan sonra da eski performansına asla kavuşamadı. bize beşiktaş maçını kaybettirdi, yığınla hata yaptı vesaire. ne yapsın fatih terim? kazanmak için elinden geleni yaptı, buradan sonrası oyuncuda. fm oynamıyorsunuz arkadaşlar.

    diğer bir oyuncu mohamed. fatih terim değersizleştirmiş. performansını düşürmüş. bu çıkarımın sebebi ne? çünkü mohamed endişeli bakıyor, gol kaçırınca kulübeye bakıyor korkudan, fatih terim oyuncuyu 45’te çıkarıyor, efendime söyleyeyim taraftarın basının önüne atıyor, bu yüzden. arkadaşlar, fatih terim maç olmadığı günleri simülasyona oynatıp mohamed’i maçtan maça görmüyor. her gün görüyor, konuşuyor. aynı fatih terim, seneler önce kavga eden riera ve melo’yu, daha kimse haber yapmadan basının önüne attı, kavga ettikleri için kadro dışı bıraktı ve sonrasında bu oyunculardan birer efsane yarattı. her gün mohamed’le oturup konuşmuyorsanız bu konuda bir teknik direktöre, haliyle yine çıkarımlar üzerinden sallamak eleştiri değildir, kötü niyetlidir.

    kimisi de gelip diyor ki mohamed’in gece hayatı var. fatih terim’e sallamak için yukarıdakilerin yazılmasıyla fatih terim’i savunmak için bunun yazılması aynı saçmalıkta. neden? çünkü kaynağın yok.

    madem oyuncuları değersizleştiriyor, marcao neden hala gayet iyi durumda, kerem neden her geçen gün performansını arttırdı, gedson ya, tottenham’da mourinho antrenmanlarından gelen gedson’u bana hanginiz açıklayacaksınız?

    sözün özü, bu sözlükte son dönemde eleştiri adında yazılan şeyler eleştiri değil. manipülasyon, algı yaratma çabası. ve ben böyle bir platformda, galatasaray’a ciddi zarar verdiğini düşündüğüm bir platformda daha fazla yazmak istemiyorum. düzelene kadar bir daha entry gireceğimi sanmıyorum. eyvallah.
App Store'dan indirin Google Play'den alın