orta yapmak

https://twitter.com/.../1514620646101291011
https://gss.gs/6JK.jpg

--- alıntı ---

new analysis’s cross. cut back and early cross is more efficient. data is from serie a.

trend:
top teams in europe use more often cut back & early cross. ın serie a normal cross is 80% of total, in champions league 70%. city & liverpool 65%.

early cross is always out-swinger. by right foot from right side and left foot from left side.

--- alıntı ---

italya milli futbol takımı analiz şefi antonio gagliardi tarafından serie a verilerine dayanarak hazırlanan bu kısa flood'da hangi bölgelerden yapılan ortaların daha efektif olduğuna değinilmiş.

çıkan sonuçlara göre cut back dediğimiz çizgiden ve genellikle yerden açılan ortaların %48'i isabetli olmuş ve her 13 ortadan 1'i gol olmuş. futbolda herhangi bir oyuncuyu rakip korner çizgisi civarında demarke bir şekilde topla buluşturabilmenin ne denli zor olduğu malum. haliyle maç başına sadece 1.1 "cut back" orta görmüşüz.

rakip ceza sahası hizasından açılan ortalardan dediğimiz ortalar (futbolda en yaygın görülen orta çeşidi) ise maç başına 10.2 defa görülmüş, bu ortaların %25'i isabetli olmuş ve bu şekilde açılan her 50 ortanın sadece 1'i golle sonuçlanmış.

rakip ceza sahası hizasına gelmeden açılan ve "early cross" olarak isimlendirilen ortalar ise maç başına sadece 1.5 kere görülmüş ve bu ortaların isabet oranı %26 olmuş. bu ortaları tipik ceza sahası hizasındaki ortalardan ayıran istatistik ise ortaların gole dönüşme yüzdesi olmuş; her 20 early cross'tan biri golle sonuçlanmış. bu arada bahsi geçen "early cross" kavramı sadece dışa kavisli ortaları tanımlamak için kullanılıyor. yani özellikle ters ayaklı kanat oyuncularından sıkça gördüğümüz half space'den ters ayakla ve ayak içiyle açılan ortalar early cross olarak sınıflandırılmamış (nedenini ben de bilmiyorum). kısacası şu goldeki orta early cross kapsamına girmiyor;

https://beinsports.com.tr/...cent-aboubakar-25467

dünyanın en iyi takımları daha efektif olan early cross ve cut back'i daha çok tercih etmişler, serie a'daki sıradan çinko karbon orta oranı %80 civarıyken şampiyonlar ligi'nde bu oran %70'e, manchester city ve liverpool için ise %65'e düşüyor.

bu ortaların efektifliği dev takımların maçlarını izlerken de kendini belli ediyor. yakın geçmişten örnek vermek gerekirse 6 nisan 2022 chelsea real madrid maçı'nda karim benzema'nın 2. golü ve chelsea'nin golü early cross'lar ile geldi;

https://www.youtube.com/watch?v=Cs2X63qh4bY

aynı eşleşmenin ikinci maçı olan 12 nisan 2022 real madrid chelsea maçı'nda real madrid'in ilk golü de luka modric'in early cross'uyla geldi (modric ortayı ters ayağıyla ve ayak dışıyla açıyor, pratikte düz ayağıyla ve ayak içiyle açmakla aynı sayıldığı için early cross sınıfına dahil edilebilir);
https://youtu.be/nqI3f4UzxDc?t=316

benzer şekilde 12 nisan 2022 bayern münih villarreal maçı'nda merkezi harika şekilde kapatan villarreal'e karşı bayern münih, bulduğu fırsatların büyük bir kısmını early cross'lar sayesinde buldu;

https://www.youtube.com/watch?v=wC5g7jM0kY0

bayern münih'in bulduğu fırsatlarda early cross'ların yanı sıra yine aynı bölgelerden ters ayakla yapılan ortaların da oldukça etkili olduğu görülüyor. o tip ortalar ne şekilde isimlendirilmiş bilmiyorum ama araştırma yapılırsa o ortaların da çok efektif olduğu görülecektir diye düşünüyorum. mesela geçtiğimiz hafta sonu oynanan 10 nisan 2022 manchester city liverpool maçı'nda liverpool'un ilk golü andrew robertson'ın early cross'unun devamında, manchester city'nin ikinci golü de bu paragrafta bahsettiğim ikinci tip (early cross bölgesinden ters ayaklı iç bükey) orta ile geldi;

https://www.youtube.com/watch?v=wJCufiYQsY0

özellikle trent alexander-arnold, andrew robertson, leroy sane, kevin de bruyne, joao cancelo gibi elit ayaklara sahip olan bayern münih, liverpool ve manchester city gibi dev takımlar için early cross ve iç bükey early cross örnekleri çeşitlendirilebilir, bu takımların maçları izlendiğinde bu tip ortaların kapalı savunmaları açma konusunda ne kadar efektif olabileceği bariz bir şekilde görülebilir.

cut back'ler ise özellikle denk takımların maçlarında çok az rastladığımız, benim kişisel futbol bakışıma göre sıklığı ve isabet oranı bir takımın oyun gücünü ölçmek hususunda belirleyici olan bir orta çeşidi. yukarıda belirttiğim gibi rakip korner çizgisine yakın hizadan, genelde yerden ve rakip kale hizasının daha gerisine kesilen bu ortaların derlendiği şöyle kısa bir videoya erişebilirsiniz;

https://www.youtube.com/watch?v=0ZKDiS8E_Xw

bu orta fırsatlarını yakalamak çok zor çünkü takımlar savunmadayken rakiplerini çizgiye indirmemek için ellerinden geleni yapıyorlar. bunun da sebebi bu ortaların hem isabet hem de gole dönüşme oranlarının diğer hücum opsiyonlarına nazaran oldukça yüksek olması çünkü rakibinin çizgine demarke şekilde inmesine müsaade ettiğinde adam paylaşımlarını yapman çok zorlaşıyor. bu yüzden de genelde zone 14 denen bölgede (ceza yayı) ya da penaltı noktası civarında, bazen de arka direkte demarke şekilde orta bekleyen oyuncu cezayı kesiyor.

bunu daha 6 gün önce oynanan 10 nisan 2022 fenerbahçe galatasaray maçı'nda miha zajc'tan yediğimiz golde net bir şekilde gördük. bu tip gollere ve kaçan gollere bu sezonki maçlarımızdan şu örnekler verilebilir;

a- 21 ekim 2021 lokomotif moskova galatasaray maçı'nda kerem aktürkoğlu ile kaçırdığımız pozisyon;

https://youtu.be/9bmRc5-hA5Q?t=333

b- 4 kasım 2021 galatasaray lokomotif moskova maçı'nda yediğimiz gol;

https://youtu.be/hus_0EEmv9o?t=323

c- 21 kasım 2021 galatasaray fenerbahçe maçı'nda alexandru cicaldau'nun kim min-jae tarafından çıkarılan şutu (pozisyon özette 4.43'te başlıyor);

https://beinsports.com.tr/...fenerbahce-mac-ozeti

d- 10 nisan 2022 fenerbahçe galatasaray maçı'nda miha zajc'tan yediğimiz gol;

https://beinsports.com.tr/...ahce/miha-zajc-28201

örnekler yine çeşitlendirilebilir (özellikle büyük takımların daha kötü takımlarla oynadıkları ve bunun sonucu olarak çizgiye daha rahat inebildikleri maçlarda). bu sezon bizim için işler yolunda gitse cut back ortalar sonucu atılan gollere "alexandru cicaldau golü" diyecektik ancak takım fatih terim döneminde hücumdaki optimizasyonu tam olarak sağlayamadığı ve domenec torrent döneminde ise maalesef bambaşka bir noktaya gittiği için tırnak içinde "casperdau" diyoruz...

dördüncü fatih terim dönemi'nin başından bugüne kadar olan süreçte akan oyundaki genel orta kalitemizin bir değerlendirmesini yapacak olursak birçok açıdan sınıfta kaldığımızı söyleyebilirim. fatih hoca'nın son döneminde verilerin de desteklediği üzere genelde üretkenlik sıkıntısı çekmedik. ancak bu üretkenliği duran toplarda olduğu gibi akan oyundaki kenar ortalarında da göremedik. bu konudan süper lig 2020-2021 sezonu içinde yazdığım şu entry'mde; (bkz: #3154796) ve şu entry'min; (bkz: #3051107) 2. kısmında bahsetmiş ve fatih hoca'yı muhtemelen en çok duran top ve akan oyundaki orta kalitemiz konusunda eleştirmiştim.

hocanın son döneminde her ne kadar cut back'lerle fena olmayan sayıda gol bulmuş olsak da early cross'lardan ve normal ortalardan çok çok az sayıda gol bulabilmiştik. bunun en temel sebeplerinden biri özellikle beklerde ve kanatlardaki oyuncu profilimizdi ancak bu kadar iyi kafa vuruşçularına sahip bir takım kenar ortalarından kesinlikle daha çok verim almalıydı. yine şunu vurgulamak gerekir ki hocanın son döneminde sezon sezon değerlendirme yapacak olursak belki de hiçbir sezon üretkenlik sıkıntısı çekmedik, örneğin süper lig 2020-2021 sezonu'nda 126 net gol pozisyonu ile 113 net gol pozisyonlu fenerbahçe'nin ve 109 net pozisyonlu beşiktaş'ın önünde bu konuda lig birincisiydik;

https://gss.gs/0KZ.jpeg

geçtiğimiz sezon şampiyonluğu üretkenlik eksikliğimiz ve/veya savunma beceriksizliğimiz yüzünden kaçırdık dersem allah çarpar ancak bu üretkenliğin üzerine duran toplarda 1-2 ekstra set eklesek, akan oyunda orta açacağımız bölgeleri ve ceza sahası içindeki konumlanmalarımızı biraz daha iyi seçsek belki de rahatlıkla şampiyon olacaktık. kişisel görüşüme göre fatih terim'den 1-2 ay haricinde muazzam ötesi bir teknik direktörlük performansı izlediğimiz (hele de tüm yaşatılanlar göz önünde bulundurulursa) süper lig 2020-2021 sezonu'nda da en önemli eksiğimiz, önceki sezonlarda da olduğu gibi orta kalitemizdi.

2021-2022 sezonu'nun fatih terim'li kısmında ise rakip çizgiye daha çok inip cut back'lerle (özellikle halil dervişoğlu'nun ilk 11'de olduğu maçlarda) ve patrick van aanholt'un early cross'ları ile pozisyon üretmeye çalışan bir galatasaray gördük. fatih terim döneminin sona erdiği 10 ocak 2022 tarihine kadar bunda muvaffak olduğumuzu hem girilen gol pozisyonu ve üretilen toplam xg'de ligin zirvesinde olmamız, hem de patrick van aanholt'un o güne kadar (yani yarım sezonda) 10 asist beklentisine sahip olması destekliyordu. tabii maalesef attığımız gol sayısı çok düşük kaldı çünkü maalesef sırf altıpastan bomboş kaçırdığımız gollerin sayısı bile 5'ten fazlaydı. lig maratonu kötü gitse dahi takımın orta tercihleri daha olumluydu, early cross'ları çok fazla denemiyorduk ancak kenardan yerden ortalardan özellikle patrick van aanholt ile verim alıyorduk.

https://twitter.com/.../1475745838328692739 (patrick van aanholt'un xa'sı)

domenec torrent geldikten sonra hücum şablonumuzu şu entry'de; (bkz: #3366961) anlattığım şekilde değiştirdi. maalesef beklerin half space'leri kullanıp kanat oyuncularımızın ekseriyetle kenara yapıştığı, bazen de iç oyuncumuzun kanada deplase olup top aldığı yeni hücum düzenimiz özellikle patrick van aanholt'a ve ilk ayındaki bindirmeleriyle dikkat çeken ve sakatlıktan dönüşü domenec torrent'in gelişine denk gelen sacha boey'e ve hatta omar elabdellaoui'ye yaramadı, sonuç olarak akan oyundaki kenar ortalarından aldığımız verim belirgin ölçüde azaldı.

gelecek sezonda domenec torrent ile devam etmeyeceğimiz artık belli gibi bir şey. yeni hocamız kim olur bilmem ama hoca kim olursa olsun elinde çizgiye maç içinde defalarca inebilen biri yüksek tempolu ikisi orta tempolu 3 bek, half space'ten iç bükey ortalar kesebilecek ve bekinin çizgiden koşusunu ödüllendirebilecek bir olimpiu vasile morutan, hava hakimiyeti yüksek bir mostafa mohamed, geriden gelip kendini unutturan ve cut back şanslarında etkili olabildiğini kanıtlamış bir alexandru cicaldau (ve aynı şekilde emre akbaba), hücumda neredeyse her şeyi iyi yapan bir kerem aktürkoğlu ve yunus akgün olacak.

orta sahaya gereken takviyenin de yapıldığı senaryoda bu genç nüve hücumda neredeyse her işi yapabilecek kalitede bir nüve, bu sebepten dolayı bu nüve korunursa gelecek sezon takımın hücum performansından beklentim oldukça yüksek olacak ve akan oyunda hazırladığımız orta fırsatlarına da özellikle dikkat edeceğim.

umarım uzun yıllar sonra (6-7 yıl sonra) kenar ortalarından çok ciddi tehditler yaratan bir takıma dönüşebiliriz. kapanan takımları açmak hiç kolay bir iş değil ve modern futbolda bunun en temel yollarından biri kaliteli orta açmak. bu sebepten ötürü tüm galatasaray taraftarının ideali olan "rakiplerini domine eden galatasaray" idealine ulaşma yolunda pres gücümüz, set ve geçiş oyunlarındaki akışkanlığımız gibi faktörlerin yanı sıra akan oyundaki orta kalitemizi de yükseltmek durumundayız.

not: "akan oyundaki orta kalitesi" kavramı açtığımız ortaların güzelliğinden ziyade ortaların açıldığı noktaların ne kadar verimli noktalar olduğunu ve ortalar açıldığında rakip ceza sahasında kaç adamla ve ne kadar doğru yerleşmiş olduğumuzu ifade etmek için kullanılmıştır.