2
öncelikle hakanali'nin beni bu entryi yazmam için dürtükleyen muhteşem entrysi: (bkz: #1578279)
konumuza gelirsek;
tek golle elendikleri euro 2000 fiyaskosunun ardından almanlar bahane üretmek yerine çözüm üretmeye karar verirler. ilk olarak krizin ne olduğunu tam olarak belirlemeye çalışırlar. kriz; alman futbolunun belirli bir sistemi olmayışı, eski alman ekolünün esamesinin bile okunmayışı, genç futbolcu ve antrenör yetiştirememeleri, yetişen gençlerin de tek tük olması dolayısıyla mevcut milli takıma entegre edilemeyişi olarak belirlenir. krizi belirledikten sonra en kalıcı çözüm yöntemi tartışılır ve ortak payda olarak akademilere yatırım fikri ortaya çıkar. ilk adım olarak bundesliga 1 ve bundesliga 2'yi yönetmesi için dfb (alman futbol federasyonu) tarafından dfl (alman profesyonel ligi) kurulur. dfl'nin ilk icraatı ise ilginçtir, bundesliga 1 ve 2'de yer alan 36 kulüpten 34'üne (özel sektörle uzun süredir alakalı olan leverkusen ve wolfsburg bu kuraldan muaf tutulmuştur) "50 artı 1" kuralını getirir. bu kurala göre bu 34 takımın hisselerinin en az % 50'sine taraftarlar sahip olmak zorundadır. bu kuralla rus ve arap milyarderlerin bundesliga'dan kulüp satın almalarının ve bundesliga kulüpleri ve aynı zamanda da alman futbolunun geleceğinin tehlikeye girmesi önlenmiş olacaktır. (örneğin bayern münih'in 185.000 üyesi vardır ve kulübün %82'si taraftarlarındır, kalan kısma ise yarı yarıya adidas ve audi sahiptir). dfl ikinci aşama olarak tüm profesyonel alman kulüplerine genç futbol akademisi kurma zorunluluğu getirir. bu akademileri kurmayan kulüplere hangi ligde olurlarsa olsunlar kesinlikle lisans verilmeyeceğini açıklar. bu akademilerdeki çocukların nasıl eğitileceğinden, antrenman sahasındaki ışıkların nasıl olması gerektiğine kadar her şeyi düzenleyen sıkı bir ilke ve kurallar bütünü ortaya koyar. bu kurallara göre akademilerde en az 3 tam zamanlı antrenör, en az 3 antrenman sahası, belirli bir futbolcu gelişim programı ve civar okullarla yapılacak bir işbirliği stratejisi bulunması gerekmektedir. akademilerde 3 yılda bir 250 kriterlik denetimler yapılması kararlaştırılır ve bu denetimler ciddi biçimde uygulanır.
dfb ve dfl kulüplere getirdikleri akademi kurma zorunluluğuyla eş zamanlı olarak ülke genelindeki antrenör eksikliğini kapatmak amacıyla belli bir sisteme göre oyuncu eğitecek antrenörler yetiştirmeye başlar. bu işi öyle hızlı ve başarılı biçimde yaparlar ki bugün almanya'da b lisansına sahip antrenör sayısı 28.400, a lisansına sahip antrenör sayısı 5500, ve pro lisansa sahip antrenör sayısı 1070’tir. bu konuda almanya'nın ciddi rakibi konumundaki ve alt yapıya çok büyük paralar harcayan bir başka ülke olan ingiltere’de bu lisanslara sahip antrenör sayıları sırasıyla; 1759, 895, 115’tir. dfb ve dfl’nin antrenörlerini belli bir futbol anlayışı içinde yetiştirmesi, antrenörlerin de yeni bir futbol anlayışı içinde çalışması (prese ve tekniğe dayalı) almanya futbolunda gençlerin bir sisteme uygun olarak yetişmesini sağlar. bunun meyvelerini milli takımda birbirleriyle uyum sorunu çekmeyen futbolcular elde ederek 2009 ve sonrasında almaya başlarlar. bugün thomas müller ve götze bambaşka takımların alt yapılarından gelseler de futbol felsefeleri aynıdır. aynı futbol felsefesiyle yetişen marco reus, mats hummels, schweinsteiger, khedira da bambaşka alt yapılardan gelip aynı futbol dilini konuşabilmektedirler. çünkü milli takımda en küçük yaş kategorilerinden beri aynı mantıkla eğitilmiş antrenörlerce çalıştırılmaktadırlar.
almanya euro 2000 sonrası planlamasını yapmaya başladığı sistemi tam olarak ancak 2002’de alman futboluna entegre eder. tam o yıllarda bundesliga'nın tüm yayın haklarını elinde bulunduran kirch group iflas eder. bu iflas sonucu kulüplerin büyük kısmı bir süre futbolcu maaşlarını bile ödeyemez. bu olay zaten altyapıya yönelmeye çalışan alman kulüpleri için büyük bir uyanış olur. sürekli tüketici durumunda kalarak ancak yayıncı firmanın iflas etmemesi durumunda ayakta kalabileceklerini anlayan alman kulüpleri tamamen altyapıya yönelir. ilk yıl altyapı için 60 milyon euro'dan fazla para harcarlar. bu yatırım artarak devam edecek ve günümüzde toplam 1 milyar doları bulacaktır. bu altyapı hamleleri 2003'de 27.09 olan bundesliga yaş ortalamasını 2010'da 25.77'ye günümüzde ise 25'in de altına düşürmüştür.
bu altyapı hamleleri sonucunda müthiş verim alan kulüpler tamamen kendilerine özgü bazı eklemeler yaparak kendi akademilerini daha da geliştirme yoluna gitmişlerdir. örneğin; borussia dortmund, kendi akademisinde kullanmak üzere "footbonaut" isimli bir makine geliştirir. bu makine sayesinde oyuncular normal antrenmanda 1 haftada ulaşacakları topla temas sayısına 1 saatte ulaşabilmektedir. yabancı sınırının olmadığı bir lig olan bundesliga'da top koşturan oyuncuların gün itibariyle %60'ından fazlası almandır ve bu oyuncuların yaş ortalaması 24 civarıdır. bu yapılanma hareketi sonucu genç yetenekleri gözden kaçırması imkansız hale gelen bundesliga kulüpleri inanılmaz potansiyelli oyunculara ulaşmaktadır. örneğin schalke 04'ün yıldızı julian draxler 17 yaşındayken 6 defa şampiyonlar liginde forma giyme imkanı bulmuştur.
bugün bundesliga 47 bin ortalamayla avrupa'nın en yüksek seyirci ortalamasına sahip ligi. bu ortalamanın tutturulmasında 12-15 euro arasında değişen bilet fiyatları en önemli etkenlerden biri olmuş. alman futbol kulüpleri sosyal projelerle taraftara en çok söz hakkı veren kulüplerin başında geliyor. örneğin: schalke 04, taraftarının isteğiyle stadının kale arkasındaki sadece ayakta durulan bölümü yeniden kullanıma sunmuş, avrupa maçlarında bu bölüme koltuk takılıp lig maçlarında tekrar sökülmekteymiş. 2005'ten beri dfl başkanlığını yürüten christian seifert ligin taraftar durumunu şöyle açıklıyor: "biz stadyumlarında ayakta izleme bölümü olan son büyük ligiz. alman kulüpleri bilet fiyatlarını ucuz tutuyor çünkü durumu olmayanların da maçları izlemesini istiyoruz. burada futbol, her yaştan her görüşten insanı bir araya getirebilen son aktivitelerden biri. ne siyasiler ne de kilise bunu gerçekleştiremiyor. biz tüm halkımızın stadyumlarda futbolumuzun bir parçası olmasını istiyoruz." 2014 yılına kadar 5 yıl süreyle bayern münih başkanlığını yürüten uli hoeness ise en ucuz kombinenin 120 euro olduğu allianz arena'da bilet fiyatlarını 2-3 katına çıkartabileceklerini, ancak bunu neden tercih etmediklerini şöyle anlatıyor: "bu, insanlar için büyük bir para. maça gelmek için iki - üç kez düşünecekler, ancak kulüp için ise sadece fazladan bir kaç milyon euro sağlanacak. böyle paralar transfer pazarlıklarında 5 dakikada kazanılır."
alman futbol federasyonu 2001 yılında 11 ve 14 yaş altı çocukların çalıştırılacağı 120 futbol alt yapı destek tesisi kurdu. bu destek tesislerinin sayısını 2002 yılında 370'e çıkardı. her tesiste 2 ya da 3 uefa b lisansı olan antrenör yarı zamanlı görevlendirildi. yaklaşık 1000 antrenör 2 milyondan fazla çocuğun her hafta sonu yaptıkları maçlarda yetenek avcılığı da yapıyor. altyapı destek tesislerinde parlayan çocuklar bölgesel merkezlere gönderiliyor. 29 bölgesel merkezde tam zamanlı antrenörler görev yapıyor. bu bölgesel merkezlerde çocuklar 15 ve 13 yaş altı gruplara ayrılıyorlar. kızlar ve erkekler 16 yaşına kadar beraber futbol oynuyorlar. oyuncular haftada bir bölgesel merkezde toplanıyor. kalan zamanlarını federasyona bağlı amatör kulüplerde belirli bir gelişim programına tabi tutularak geçiriyorlar. 36 alman kulübünün her biri federasyona bağlı olmakla birlikte kendi futbol gelişim programını sunuyor. akademilere katılan genç oyuncular özel bir okul programına giriyor. bu programa göre çocukların devam ettikleri okullar eğitim gördüğü kulüp akademisinden 10 dakikadan daha uzak mesafede olmuyor ve çocukların akademide bulundukları sürece okullarındaki tüm sınavlarını geçmeleri gerekiyor. bu durumu yönetebilmek için okullar, akademiler ve hükümet arasında sıkı bir iş birliği politikası uygulanıyor. programa katılan her okula alman futbol federasyonu her yıl 30 bin euro civarında ödeme yapıyor. çocuklar profesyonel olmadan önce fiziksel veya zihinsel olarak yeterli değillerse okullarında 1 yıl daha ekstra eğitime tabi tutulabiliyorlar.
son olarak; bundesliga bunca yatırıma rağmen, uefa'nın koyduğu ve futbol kulüplerinin gelirlerinden fazla harcama yapmamasını gerektiren finansal fair-play'i tüm takımlarıyla ve tamamen uygulayan tek ligdir.
not: türk futbolunun şu anki halinin ve bunun çözümünü arayan tüp kafalıyla bay ego’nun, tff’nin elindeki onca parayı nereye yatırmaları gerektiğini, yabancı sınırı gibi çağdışı çözümler yerine kulüplere akademi gibi zorluklar getirmelerinin neden önemli olduğunu, türk futbolunu nasıl kurtarırız sorusunun hiçbir şey yapmadan yüzlerce kişiye konferans vererek değil bir sistem üzerine harekete geçerek çözümlenebileceğini sadece şu yukarıda yazdıklarımı okuyarak anlayabileceklerini ümit ediyorum.
konumuza gelirsek;
tek golle elendikleri euro 2000 fiyaskosunun ardından almanlar bahane üretmek yerine çözüm üretmeye karar verirler. ilk olarak krizin ne olduğunu tam olarak belirlemeye çalışırlar. kriz; alman futbolunun belirli bir sistemi olmayışı, eski alman ekolünün esamesinin bile okunmayışı, genç futbolcu ve antrenör yetiştirememeleri, yetişen gençlerin de tek tük olması dolayısıyla mevcut milli takıma entegre edilemeyişi olarak belirlenir. krizi belirledikten sonra en kalıcı çözüm yöntemi tartışılır ve ortak payda olarak akademilere yatırım fikri ortaya çıkar. ilk adım olarak bundesliga 1 ve bundesliga 2'yi yönetmesi için dfb (alman futbol federasyonu) tarafından dfl (alman profesyonel ligi) kurulur. dfl'nin ilk icraatı ise ilginçtir, bundesliga 1 ve 2'de yer alan 36 kulüpten 34'üne (özel sektörle uzun süredir alakalı olan leverkusen ve wolfsburg bu kuraldan muaf tutulmuştur) "50 artı 1" kuralını getirir. bu kurala göre bu 34 takımın hisselerinin en az % 50'sine taraftarlar sahip olmak zorundadır. bu kuralla rus ve arap milyarderlerin bundesliga'dan kulüp satın almalarının ve bundesliga kulüpleri ve aynı zamanda da alman futbolunun geleceğinin tehlikeye girmesi önlenmiş olacaktır. (örneğin bayern münih'in 185.000 üyesi vardır ve kulübün %82'si taraftarlarındır, kalan kısma ise yarı yarıya adidas ve audi sahiptir). dfl ikinci aşama olarak tüm profesyonel alman kulüplerine genç futbol akademisi kurma zorunluluğu getirir. bu akademileri kurmayan kulüplere hangi ligde olurlarsa olsunlar kesinlikle lisans verilmeyeceğini açıklar. bu akademilerdeki çocukların nasıl eğitileceğinden, antrenman sahasındaki ışıkların nasıl olması gerektiğine kadar her şeyi düzenleyen sıkı bir ilke ve kurallar bütünü ortaya koyar. bu kurallara göre akademilerde en az 3 tam zamanlı antrenör, en az 3 antrenman sahası, belirli bir futbolcu gelişim programı ve civar okullarla yapılacak bir işbirliği stratejisi bulunması gerekmektedir. akademilerde 3 yılda bir 250 kriterlik denetimler yapılması kararlaştırılır ve bu denetimler ciddi biçimde uygulanır.
dfb ve dfl kulüplere getirdikleri akademi kurma zorunluluğuyla eş zamanlı olarak ülke genelindeki antrenör eksikliğini kapatmak amacıyla belli bir sisteme göre oyuncu eğitecek antrenörler yetiştirmeye başlar. bu işi öyle hızlı ve başarılı biçimde yaparlar ki bugün almanya'da b lisansına sahip antrenör sayısı 28.400, a lisansına sahip antrenör sayısı 5500, ve pro lisansa sahip antrenör sayısı 1070’tir. bu konuda almanya'nın ciddi rakibi konumundaki ve alt yapıya çok büyük paralar harcayan bir başka ülke olan ingiltere’de bu lisanslara sahip antrenör sayıları sırasıyla; 1759, 895, 115’tir. dfb ve dfl’nin antrenörlerini belli bir futbol anlayışı içinde yetiştirmesi, antrenörlerin de yeni bir futbol anlayışı içinde çalışması (prese ve tekniğe dayalı) almanya futbolunda gençlerin bir sisteme uygun olarak yetişmesini sağlar. bunun meyvelerini milli takımda birbirleriyle uyum sorunu çekmeyen futbolcular elde ederek 2009 ve sonrasında almaya başlarlar. bugün thomas müller ve götze bambaşka takımların alt yapılarından gelseler de futbol felsefeleri aynıdır. aynı futbol felsefesiyle yetişen marco reus, mats hummels, schweinsteiger, khedira da bambaşka alt yapılardan gelip aynı futbol dilini konuşabilmektedirler. çünkü milli takımda en küçük yaş kategorilerinden beri aynı mantıkla eğitilmiş antrenörlerce çalıştırılmaktadırlar.
almanya euro 2000 sonrası planlamasını yapmaya başladığı sistemi tam olarak ancak 2002’de alman futboluna entegre eder. tam o yıllarda bundesliga'nın tüm yayın haklarını elinde bulunduran kirch group iflas eder. bu iflas sonucu kulüplerin büyük kısmı bir süre futbolcu maaşlarını bile ödeyemez. bu olay zaten altyapıya yönelmeye çalışan alman kulüpleri için büyük bir uyanış olur. sürekli tüketici durumunda kalarak ancak yayıncı firmanın iflas etmemesi durumunda ayakta kalabileceklerini anlayan alman kulüpleri tamamen altyapıya yönelir. ilk yıl altyapı için 60 milyon euro'dan fazla para harcarlar. bu yatırım artarak devam edecek ve günümüzde toplam 1 milyar doları bulacaktır. bu altyapı hamleleri 2003'de 27.09 olan bundesliga yaş ortalamasını 2010'da 25.77'ye günümüzde ise 25'in de altına düşürmüştür.
bu altyapı hamleleri sonucunda müthiş verim alan kulüpler tamamen kendilerine özgü bazı eklemeler yaparak kendi akademilerini daha da geliştirme yoluna gitmişlerdir. örneğin; borussia dortmund, kendi akademisinde kullanmak üzere "footbonaut" isimli bir makine geliştirir. bu makine sayesinde oyuncular normal antrenmanda 1 haftada ulaşacakları topla temas sayısına 1 saatte ulaşabilmektedir. yabancı sınırının olmadığı bir lig olan bundesliga'da top koşturan oyuncuların gün itibariyle %60'ından fazlası almandır ve bu oyuncuların yaş ortalaması 24 civarıdır. bu yapılanma hareketi sonucu genç yetenekleri gözden kaçırması imkansız hale gelen bundesliga kulüpleri inanılmaz potansiyelli oyunculara ulaşmaktadır. örneğin schalke 04'ün yıldızı julian draxler 17 yaşındayken 6 defa şampiyonlar liginde forma giyme imkanı bulmuştur.
bugün bundesliga 47 bin ortalamayla avrupa'nın en yüksek seyirci ortalamasına sahip ligi. bu ortalamanın tutturulmasında 12-15 euro arasında değişen bilet fiyatları en önemli etkenlerden biri olmuş. alman futbol kulüpleri sosyal projelerle taraftara en çok söz hakkı veren kulüplerin başında geliyor. örneğin: schalke 04, taraftarının isteğiyle stadının kale arkasındaki sadece ayakta durulan bölümü yeniden kullanıma sunmuş, avrupa maçlarında bu bölüme koltuk takılıp lig maçlarında tekrar sökülmekteymiş. 2005'ten beri dfl başkanlığını yürüten christian seifert ligin taraftar durumunu şöyle açıklıyor: "biz stadyumlarında ayakta izleme bölümü olan son büyük ligiz. alman kulüpleri bilet fiyatlarını ucuz tutuyor çünkü durumu olmayanların da maçları izlemesini istiyoruz. burada futbol, her yaştan her görüşten insanı bir araya getirebilen son aktivitelerden biri. ne siyasiler ne de kilise bunu gerçekleştiremiyor. biz tüm halkımızın stadyumlarda futbolumuzun bir parçası olmasını istiyoruz." 2014 yılına kadar 5 yıl süreyle bayern münih başkanlığını yürüten uli hoeness ise en ucuz kombinenin 120 euro olduğu allianz arena'da bilet fiyatlarını 2-3 katına çıkartabileceklerini, ancak bunu neden tercih etmediklerini şöyle anlatıyor: "bu, insanlar için büyük bir para. maça gelmek için iki - üç kez düşünecekler, ancak kulüp için ise sadece fazladan bir kaç milyon euro sağlanacak. böyle paralar transfer pazarlıklarında 5 dakikada kazanılır."
alman futbol federasyonu 2001 yılında 11 ve 14 yaş altı çocukların çalıştırılacağı 120 futbol alt yapı destek tesisi kurdu. bu destek tesislerinin sayısını 2002 yılında 370'e çıkardı. her tesiste 2 ya da 3 uefa b lisansı olan antrenör yarı zamanlı görevlendirildi. yaklaşık 1000 antrenör 2 milyondan fazla çocuğun her hafta sonu yaptıkları maçlarda yetenek avcılığı da yapıyor. altyapı destek tesislerinde parlayan çocuklar bölgesel merkezlere gönderiliyor. 29 bölgesel merkezde tam zamanlı antrenörler görev yapıyor. bu bölgesel merkezlerde çocuklar 15 ve 13 yaş altı gruplara ayrılıyorlar. kızlar ve erkekler 16 yaşına kadar beraber futbol oynuyorlar. oyuncular haftada bir bölgesel merkezde toplanıyor. kalan zamanlarını federasyona bağlı amatör kulüplerde belirli bir gelişim programına tabi tutularak geçiriyorlar. 36 alman kulübünün her biri federasyona bağlı olmakla birlikte kendi futbol gelişim programını sunuyor. akademilere katılan genç oyuncular özel bir okul programına giriyor. bu programa göre çocukların devam ettikleri okullar eğitim gördüğü kulüp akademisinden 10 dakikadan daha uzak mesafede olmuyor ve çocukların akademide bulundukları sürece okullarındaki tüm sınavlarını geçmeleri gerekiyor. bu durumu yönetebilmek için okullar, akademiler ve hükümet arasında sıkı bir iş birliği politikası uygulanıyor. programa katılan her okula alman futbol federasyonu her yıl 30 bin euro civarında ödeme yapıyor. çocuklar profesyonel olmadan önce fiziksel veya zihinsel olarak yeterli değillerse okullarında 1 yıl daha ekstra eğitime tabi tutulabiliyorlar.
son olarak; bundesliga bunca yatırıma rağmen, uefa'nın koyduğu ve futbol kulüplerinin gelirlerinden fazla harcama yapmamasını gerektiren finansal fair-play'i tüm takımlarıyla ve tamamen uygulayan tek ligdir.
not: türk futbolunun şu anki halinin ve bunun çözümünü arayan tüp kafalıyla bay ego’nun, tff’nin elindeki onca parayı nereye yatırmaları gerektiğini, yabancı sınırı gibi çağdışı çözümler yerine kulüplere akademi gibi zorluklar getirmelerinin neden önemli olduğunu, türk futbolunu nasıl kurtarırız sorusunun hiçbir şey yapmadan yüzlerce kişiye konferans vererek değil bir sistem üzerine harekete geçerek çözümlenebileceğini sadece şu yukarıda yazdıklarımı okuyarak anlayabileceklerini ümit ediyorum.
