• 4
    türkiye’de buz pateni, 1940'lı yıllarda kars ve erzurum bölgelerinde patenlerin ulaşım aracı olarak kullanılmasıyla başlamıştır. aynı yıllarda spor ve eğlence amacıyla ankara'daki gençlik parkı'nın donan havuzunda paten kayılmaya başlanmıştır. bu patenciler arasında yer alan fehmi tekelioğlu ve amatör birkaç patenci bir araya gelerek ilk buz pateni kulübü kurma çalışmalarına başlamışlar, 1968'de "ankara buz pateni, hokeyi ve figür pateni ihtisas spor kulübü"nü önce dernek olarak kurmuşlar, ardından 1971'de beden terbiyesi genel müdürlüğüne tescil ettirmişlerdir. bu kulübün amacı yapay buz pateni pisti kurulmasını sağlamak ve buz pateni sporunu doğal koşullara bağlı kalmaktan kurtarmak olmuştur.

    1972'de ankara belediyesi tarafından yapılan çalışmalarla ilk yapay buz pistinin temeli atılmış, bu pist 1974 yılında tamamlanmasına rağmen yan tesislerinin yetersiz olması nedeniyle açılamamıştır. ilk yapay buz pisti, özel teşebbüs tarafından 16 mayıs 1981'de ankara kurtuluş parkı'nda açılan, 20x30 m ölçülerindeki "atatürk buz pateni ve spor tesisleri"dir. bu tesisi, uludağ fahri otel'de yine özel teşebbüs tarafından açılan küçük bir pist izlemiştir.

    trt kurumunun yayımladığı uluslar arası yarışmaların da katkısıyla 1982 yılında özel teşebbüs tarafından açılan penguen kapalı buz pateni salonu ile istanbul'da buz pateni yapma ve yeni sporcular yetiştirme olanağı doğmuştur. ocak 1985'te bu salon kapatılmış, yerine 20x40 m ölçülerinde istanbul'un o zamanki en büyük buz pateni pisti olan korukent buz pisti hizmete girmiştir. korukent buz pisti 1993'te kapanmış, yerine daha küçük ölçülerde üstü açık başka bir pist açılmıştır. yine istanbul'da 4 ekim 1985 günü boğaziçi patinaj kapalı buz pateni tesisleri hizmete girmiştir.

    ülkemizde olimpik ölçülerdeki ilk buz pateni pisti (30x60=1800 m2) 1989'da ankara'da açılmıştır (büyük şehir belediyesi buz pateni sarayı). daha sonra izmir (büyük şehir belediyesi), antalya (penguen buz pateni pisti), bursa (as merkez) ve izmit'te (büyük şehir belediyesi buz pateni pisti) buz pateni pistleri açılmıştır.

    türkiye'de yapılan ilk buz pateni karşılaşması ise 1985 yılında boğaziçi patinaj istinye tesisleri'nde, buz pateni federasyonu'nun henüz kurulmamış olması nedeniyle gayri resmî olarak düzenlenmiştir.

    1985-86'da boğaziçi patinaj tesisleri'nde ve ankara atatürk buz pateni pisti'nde düzenlenen özel yarışmalarda, ankaraistanbul il birincilikleri ile türkiye birinciliği müsabakaları yapılmıştır.

    zamanla büyük bir sporcu potansiyeline kavuşan buz pateni 1986 yılında kayak federasyonu'na bağlanmıştır. ilk resmî müsabaka boğaziçi patinaj salonu'nda 16 ocak 1987 tarihinde yapılmış, bir ay sonra ankara atatürk buz pateni pisti'nde ilk resmî türkiye şampiyonası düzenlenmiştir.

    1987’de boğaziçi patinaj kulübü ve ankara kurtuluş parkı pisti’nde yetişen sporcular arasından seçilen bir karma ile hollânda'dan bku paten kulübü sporcuları arasında ilk uluslar arası karşılaşma yapılmıştır.

    1991 yılında buz sporları federasyonu kurulmuş ve başkanlığına ali aytemiz getirilmiştir. aynı yıl seçilen türkiye karması, hollânda'da 8 ülkeden kulüplerin yer aldığı hertog kupası’na katılmıştır.

    türkiye’de yeni gelişen bir spor olmasına rağmen 1995 yılında düzenlenen artistik buz pateni balkan şampiyonası'nda türk sporcular 1 altın, 2 gümüş ve 3 bronz madalya kazanmışlardır.

    1996 uluslar arası hertogstad bokaal turnuvası'nda türk patenciler 5 birincilik kazanarak büyük bir başarı elde etmişlerdir. sırma altal, balkan şampiyonası'nda birinci olarak türkiye'ye buz pateninde ilk altın madalyayı kazandırmıştır.

    buz pateni kategorileri
    türkiye'de karşılaşmalar yaş gruplarına göre üç ayrı kategoride düzenlenmekte, teknik puanlamalar ise international skating union (isu; uluslar arası paten birliği) kurallarına göre yapılmaktadır.

    1. 12 yaş altı,
    2. juniorlar,
    3. seniorlardır.

    hâlen düzenlenmekte olan karşılaşmalar; türkiye şampiyonaları ve bölge karşılaşmalarıdır.

    not: alıntı.
  • 5
    dünyada buz pateni:

    buz pateninin ilk kez m.ö. 1000'li yıllarda iskandinavya'da ortaya çıktığı sanılmaktadır. hayvanların bacak kemiklerinden yapılmış ilk buz patenlerinin ortası oyuk ve ayağa bağlanabilmesi için bir ucu delikti. bu ilkel patenler buz üzerinde eşya taşımak amacıyla da kullanılıyordu. buz üzerinde oynanan takım oyunlarına ise m.s. 2. yy.dan kalma belgelerde rastlanmaktadır.

    orta çağdan beri hollânda'daki su kanallarında erkekler ve bayanlar arasında paten yarışmaları yapılmaktaydı. 1180'de yayımlanmış "town of london" adlı gazetede çocukların ayaklarına kemik bağlayıp ellerine sopa alarak kendilerini buz üzerinde ittiklerine yer verilmiştir. 1498'de hollândalı tohannes brugman tarafından yazılmış "styldwina'nın yaşamı" adlı kitap, buz patenini bir hikâye örgüsü içinde resimlerle anlatan ilk yapıt olmuştur.

    ingiliz askerleri buz patenini 1740'larda kuzey amerika'ya götürmüşlerdir. 1770'li yıllarda fransız sarayında çok ilgi gören buz pateni marie antoinette, napoleon bonaparte gibi ünlülerce de sevilerek yapılmıştır. 1771'de robert johnes tarafından yazılan paten kitabında buz üzerinde yapılan çeşitli hareketler anlatılmıştır. bu hareketler arasında "dış kenar", "iç kenar", "üçlü dönüş" ve "spread eagle" yer almıştır.

    ingiltere'de ilk sürat yarışı 1814'te fens kentinde gerçekleştirilmiştir. amatörler arası yarışların ilki ise 1823'te düzenlenmiştir.

    tümüyle demirden yapılan ve çizme altına takılan ilk buz patenini 1848'de philedelphialı e. w. bushnell yapmış, ilk doğal buz pateni pisti ise 1868'de kanada'nın toronto eyaletinde açılmıştır. 1876'da londra'da glaciarium adıyla açılan özel bir pist yapay olarak dondurulmuş, bu teknikle daha büyük ve halka açık pistlerin yapılabilmesi olanağı doğmuştur. böylece buz sporları sıcak iklimlerde de yapılabilir hâle gelmiş, salonların ve sporcuların sayıları hızla artmıştır.

    ilk paten kulübü 1742'de edinburgh'ta kurulmuştur. 1830'da londra'da artistik patinajı da kapsayan ilk paten kulübü açılmıştır. bunu 1860'ta new york paten kulübü'nün kurulması ve chicagolu usta dansçı jackson haines tarafından, dans hareketlerini de içeren yeni bir tekniğin avrupa'da sergilenmesi izlemiştir. haines'in düşüncelerinden esinlenerek patende viyana akımını başlatan "viyana buz sporları kulübü" 1867'de kurulmuştur. sonradan uluslar arası bir nitelik kazanan artistik patinaj viyana akımının ürünüdür. buz pateni sporlarıyla ilgili ilk örgütler, 1878'de kurulan 'büyük britanya ulusal buz pateni federasyonu" ve 1886'da kurulan "kanada amatör paten federasyonu" olmuştur. bu federasyonlar diğer ulusal örgütlerle birleşerek 1892 yılında "uluslar arası buz pateni birliği"ni (isu) oluşturmuşlardır. isu'nun kuruluşundan sonra artistik paten, sürat pateni ve buz dansı karşılaşmalarının tümü bu örgüt tarafından gerçekleştirilmiştir.

    avrupa artistik buz pateni şampiyonası ilk defa 1891'de hamburg'da, sadece erkeklerin katılımıyla düzenlenmiş, bayanların da katıldığı ilk avrupa şampiyonası ise 1930'da yapılmış, aynı yıl çiftler kategorisi de yarışmalara dâhil edilmiştir. dünya buz pateni şampiyonası ilk olarak 1896’da saint petersburg'da düzenlenmiş, 1906'da davos'ta ise bayanların da yer aldığı ilk dünya şampiyonası yapılmış, çiftler kategorisinin dünya şampiyonasında yer alması ise 1908'de saint petersbourg'daki yarışmalarda olmuştur. buz dansında ilk dünya şampiyonası 1952'de paris'te organize edilmiş, bu branşta ilk avrupa şampiyonası ise 1954 yılında düzenlenmiştir.

    bayanların ve erkeklerin katıldığı artistik paten ve yalnızca erkeklerin katıldığı sürat pateni karşılaşmaları, 1908 olimpiyat oyunları'ndan sonra ilk kez 1924 kış olimpiyat oyunları'nda yer almıştır. bayanların da katıldığı sürat pateni yarışmaları ilk kez 1960 olimpiyatları'nda yer almış, buz dansı gösterileri ise ilk kez 1976 olimpiyatları'nda yapılmıştır.

    uluslar arası patinaj birliği tarihinin en köklü değişimleri 1990 yılında yaşanmıştır. bu yıl uluslar arası karşılaşmalarda neredeyse yüzüncü yılını dolduran zorunlu hareketler kaldırılmıştır. 1992'den sonra salon kısa pist yarışmalarına tam bir olimpik statü kazandırma kararı ile sürat pateninin kapsamı genişletilmiştir.

    buz pateni günümüzde oldukça sevilen bir spor dalı olarak gelişimini sürdürmektedir. yapay olarak dondurulan pistlerin sayısının da artması ile boş zamanları değerlendirme amacıyla yapılan buz pateni yaygınlaşmıştır.

    buz pateninde tek bayanlarda k. witt, s. henie, b. scott, s. dijkstra; tek erkeklerde r. button, h. jenkins, b. boitano, s. hamilton, k. shafer; çiftlerde j. torvillc. dean, n. bestermianovaa. bukine, i. radninoa. zaytsev önde gelen isimlerdir.

    not: alıntı.
App Store'dan indirin Google Play'den alın