parmalat

(bkz: parmalat skandalı)

http://gss.gs/RU6.jpg

http://gss.gs/rUZ.jpg

sene 2003. parma futbol takımı'nın ve parmalat şirketinin sahibi calisto tanzi'nin adı muhasebe skandalına karışır. parmalat'ta muhasebe hileleri ile yaklaşık sekiz milyar euro'nun gizlendiği ve bu paranın cayman adaları'na aktarıldığı iddia edilmişti. iddialar üzerine de tanzi, başkanlığı bırakmak zorunda kaldı.

milenyum başlarında oldukça popüler bir şirket olan parmalat, haliyle birçok konsolide yatırımlara girişiyordu. fakat şirketin yönetim kurulu, işin uzun vadedeki boyutunu iyi hesaplayamamış olacaklardır ki; 2002 yılından sonra bayır aşağı düşmekten kendini alamadı. hesaplarında milyarlarca doların -8 milyar dolardan fazla olduğu tahmin ediliyor- görünmemesinin ardından şirketin iflası istenmiştir. bunun tespit edilmesi için özel araştırma komitesi bile kurulur zamanında. iflas işlemi, amerika merkez bankası’nın parmalat’ın şirketlerinden cayman adaları’nda bulunan bonlat finans şirketi’nin sözde sahip olduğu 5 milyar dolar değerindeki nakit ve senetlerin ortada olmaması nedeniyle başlatılır. elbette ilk etapta pek bir şey çıkmaz. fakat işler 2003 yılından sonra bir hayli değişir.

parmalat grubu’nun baş denetçisi olan deloitte touche’den önce grubun denetçiliğini grant thornton sürdürmekteydi. ancak 1999 yılında grant thornton, italya’daki denetim firmalarının 9 yılda bir rotasyonunu gerektiren kurala uymadığından ötürü görevi deloitte touche devralmıştı. buna rağmen, grant thornton parmalat’ın grup şirketlerinden bazılarını denetlemeye devam etmiştir. bu şirketlerin arasında, parmalat’ın kayıp paralarını saklamada baş rol oynadığı kabul edilen cayman adaları’ında bulunan bonlat finans şirketi de bulunmaktaydı.

netice itibariyle de parma kulübünün hisselerinin büyük bir kısmını elinde tutan bu şirketin batışı; veron, crespo, cannavaro, buffon, frey, hakan şükür ve daha aklıma gelmeyen nice büyük oyuncunun zamanında top koşturduğu bir dev kulübü serie d'ye kadar sürüklemiştir.

fakat işler onca kötü olaydan sonra bir nebze de olsa toparlanıyor gibi sanki. 2015-2016 sezonunu namağlup şampiyon tamamlayan sarı lacivertliler, bu sezon da lega pro 1 grup b'de venezia'nın arkasında ikinci sırada bulunuyor.

o dönemin haberlerinden bir kesit bırakayım:

--- alıntı ---

italyan gıda devi parmalat'ta 4 milyar euro'luk muhasebe skandalı ortaya çıktı. şirkete borç veren bank of america'nın (boa) başlattığı araştırma sonucunda, parmalat kayıtlarında bulunması gereken 4 milyar euro'nun gizlendiği anlaşıldı. parmalat yetkilileri, muhasebe kayıtlarındaki hatayı kabul ederek, paranın cayman adaları'nda bulunduğunu bu nedenle kayıtlarda gösterilmediğini söyledi.

bankalara 6 milyar euro borcu bulunan şirketin, cayman adaları'nda hangi amaçla 4 milyar euro tuttuğu ve bunu neden muhasebe kayıtlarında göstermediği anlaşılamadı. iddialar üzerine calisto tanzi, yönetim kurulu başkanlığı ve ceo'luk görevlerinden istifa etmek zorunda kaldı.

şirket kayıtlarının çarpıtılması ve denetimden para kaçırılması olarak nitelendirilen olayla, geçtiğimiz yıl abd'de meydana gelen enron skandalı arasında benzerlik kuruldu ve olay dünya basınında geniş yer aldı.

bank of america'nın parmalat'ın muhasebe belgelerindeki tutarsızlık nedeniyle araştırma başlattığı ve sahte belge ile karşılaştığı belirtiliyor. bilançosunda 6 milyar euro borç, 4 milyar euro menkul değer bulunan ve borçlarını ödemeyen şirketin, sürekli borçlandığı kaydediliyor.

komik davraniş

uzmanlar parmalat çapındaki bir şirketin nedeni ne olursa olsun cayman adaları'nda bu büyüklükte para tutmasını ‘‘acemice ve komik bir davranış’’ olarak değerlendiriyor. parmalat skandalının ortaya çıkması üzerine uzmanlar, parmalat'ın cayman'da kurulu bulunan epicurum şirketi üzerinden işlemler yaptığını, bu şirketin mercek altına alınması gerektiğini belirtiyorlar.

pricewaterhousecoopers danışmanlık ve denetim şirketinin daha önce bank of america'ya sahte belgeler sunan şirketler gibi epicurum'u da incelemeye aldığı belirtildi. denetim uzmanları, başlatılan araştırmalardan ciddi sonuçlar çıkmasa da dünya borsalarının parmalat skandalından olumsuz yönde etkileneceğini tahmin ediyor.

6 ülkede borsaya kote

parmalat skandalının muhasebe belgelerindeki tutarsızlık ve yalan beyan gibi özellikleri nedeniyle enron'a çok benzeyen bir olay olduğu noktasında birleşiliyor. parmalat'ın 30 ülkede 36 bin çalışanı bulunduğu ve italya'da çok sevilen bir marka olduğu hatırlatılarak, bu skandalın enron'da olduğu gibi iflasla sonuçlanamayabileceği belirtiliyor.

parmalat'ın italyan iş ve finans dünyası ile içiçe geçtiği ve 6 ülkede borsaya kote olduğu bu nedenle iş dünyasının çıkarları gereği parmalat'ın yaşaması için elinde geleni yapacağı ifade ediliyor. ancak, skandalla şirket hisselerinin değer kaybının süreceği ve avrupa borsalarının gelişmeden olumsuz yönde etkileneceği belirtiliyor.

36 bin çalışan 7.6 milyar ciro

italya'da calisto tanzi tarafından 1961 yılında uzun ömürlü süt (uht) üretmek amacıyla parma'da kurulan parmalat, 30 ülkede 36 bin çalışanıyla faaliyet gösteriyor. parmalat'ın cirosu da geçen yıl 7.6 milyar euro'ya ulaştı. şirketin büyümesine karşın tanzi, yönetimi profosyonellere devretmeyerek, hisselerinin yüzde 51'ini elinde tuttu. büyürken kontrolü elinde tutmaya çalışan tanzi'nin, zamanla şirketteki kontrolünü yitirdiği ve ‘‘yanlış yönlendirildiği’’ de iddia ediliyor.

skandal nasıl ortaya çıktı

parmalat'ta skandalla sonuçlanan süreç, 21 kasım'da corriere della sera gazetesinde yer alan bir haberle başladı. gazete, parmalat'ın italyanca'da ‘‘kara delik’’ anlamına gelen buconero adlı bir finans şirketi ile işbirliği yaptığını duyurdu. yatırımcılar iki hafta önce de parmalat'ın cayman adaları'nda faaliyet gösteren epicurum adlı fon yönetim şirketine 500 milyon euro yatırdığını öğrendi. epicurum'un eğlence sektöründe faaliyet gösterdiği ve şirketin italya'da, parmalat yönetim kurulu başkanı calisto tanzi'nin yasal danışmanı olarak çalıştığı duyuruldu.

çelişkili haberler üzerine parmalat'ın roma borsası'nda işlem gören hisse senetlerinin değeri yüzde 20 düştü. parmalat'tan buconero'nun parmalat yatırımcıları lehine çalışan bir şirket olduğu, parmalat'a kaynak sağladığı açıklaması yapıldıysa da, bu açıklama yatırımcı üzerinde etkili olmadı ve parmalat hisselerinin değeri düşmeye devam etti.

şirkette başlayan denetim ve baskılar nedeniyle şirketin kurucu başkanı castilo tanzi, yönetim kurulu başkanlığı ve ceo'luk görevlerini enrico bondi'ye devretmek zorunda kaldı.

berlusconi destek verdi

italya başbakanı silvio berlusconi, parmalat'ı korumaya kararlı olduğunu açıkladı. berlusconi, parmalat'ın finansal işleri ile operasyonel işlerinin ayrı düşünülmesi gerektiğini ve şirketin operasyonel bölümünün korunacağını söyledi. berlusconi'nin açıklama yaptığı saatlerde milan savcılığı parmalat olayına ilişkin soruşturma başlatacağını duyurdu. italyan hükümeti, geçtiğimiz yıl yaşanan cirio skandalı'ndan dolayı da baskı altında bulunuyor. geçtiğimiz yıl italya'nın en büyük gıda gruplarından cirio, parmalat skandalına benzer bir şekilde batmıştı.

kurumsal yönetişim tartışması

parmalat'ta patlak veren skandal avrupa'da kurumsal yönetişim tartışması başlattı. parmalat'ı kuran castilo tanzi'nin, ilerlemiş yaşına rağmen skandal patlak veren kadar şirketi tek başına yönetmesinin sakıncalarına değinildi. şirketin yönetimini 15 aralık 2003'te enrico bondi'ye devir etmek zorunda kalan tanzi'nin tutumu italya'daki bir çok aile şirketi için örnek oluşturuyor. avrupa'da kurumsal yönetişim ilkelerinin hayata geçmesi gerektiğini savunan çevreler, parmalat skandalının arkasında yönetim hatası olduğunu ve şirketlerin belli bir büyüklüğe geldiklerinde kurumsal yönetişim ilkelerini uygulaması gerektiğini belirtiyor. uzmanlar, abd'de yaşanan enron skandalının ardından avrupa'da üstüste yaşanan şirket skandallarının kurumsal yönetişimin önünü açacağını parmalat benzeri skandalların son bulacağını belirtiyor.

aralık 2003

--- alıntı ---