1
panama merkezli mossack fonseca (mosfon) adlı bir avukatlık şirketinin, 1977-2016 yılları arasında yaptıkları işlemlere ilişkin, şirket içerisinden elde edilmiş 11.5 milyon adet belgenin kimliği belirsiz bir kişi (veya kişiler) tarafından almanya merkezli süddeutsche zeitung gazetesine gönderilmesi ile ortaya çıkan yolsuzluklara ve özellikle offshore şirketler kurulması aracılığıyla ünlü ve zengin kişilerin nasıl yasal olmayan yollardan elde ettikleri gelirleri sakladığını ve vergi kaçırdığını gösteren belgelerdir. süddeutsche zeitung'un icij (the international consortium of investigative journalists) ile ortaklaşa yaptıkları yayınlar ve haberlere göre, ele geçirilen belgeler toplam 11.5 milyon adet ve 2.6 terabyte büyüklüğünde (1 terabyte'in 1.000 gigabyte olduğu düşünürsek inanılmaz boyutta belge sızdırılmış). bu 11.5 milyon adet belgenin formatlara göre dağılımı aşağıdaki şekilde:
- 4.804.618 tanesi e-posta
- 3.047.306 tanesi veritabanı formatları
- 2.154.026 tanesi pdf
- 320.166 tanesi metin (word vs.) belgesi
- 2.242 tanesi diğer format
peki bu belgeler neden önemli ve sözlükle bağlantısı nedir? öncelikle panama belgelerinin dünya tarihindeki en büyük veri sızdırma operasyonu olduğunu anlamamız gerekiyor. yukarıdaki sayılara baktığınızda, sızdırılan/ifşa edilen toplam 11.5 milyon adet ve toplam 2.6 terabyte büyüklüğündeki belgelerin daha önceki önemli ve büyük olay yaratmış veri/belge sızdırma olaylarına kıyasla inanılmaz büyüklükte olduğu anlaşılıyor. örneğin zamanında büyük olay olmuş olan amerikan diplomatik belgelerinin (konsoloslukların ve bakanların kendi aralarında yaptıkları yazışmalar vs) wikileaks tarafından ifşa edildiği cablegate skandalında sızdırılan belgelerin toplam boyutu sadece 1.7 gigabyte. dolayısıyla, bu kadar büyük bir veritabanının ve bu sayıda belgenin ifşa edilmesi demek, dünyadaki bir çok zengin ve ünlü kişilerin yaptığı usulsüz ve kanunsuz işlemlerin de ortaya dökülmesi anlamına geliyor ve tabi ki bu zengin ve ünlüler arasında futbol dünyasından da çok sayıda insan var (veya olduğu iddia ediliyor).
futbol dünyasına ilişkin patlayan ilk skandal, süddeutsche zeitung'un fifa ile ilgili yaptığı haber ile patlıyor. habere göre, 23 ekim 2006 tarihinde kurulan fifa etik komitesinde (fifa içerisindeki bütün yolsuzluk ve usulsüzlükleri inceleyen komite) kurulduğu tarihten itibaren görev alan uruguay'lı juan pedro damiani isimli üyenin etik komitesi üyesi olduğu sırada yaptığı usulsüzlükler ve yolsuzlukları ortaya çıkarıyor. habere göre, damiani vergi cenneti olarak adlandırılan bölgelerde (panama, british virgin isles, bahamalar gibi) hem kendi çıkarı doğrultusunda hem de müşterileri için kurduğu 400'den fazla içi boş ve paravan şirket ile yasal olmayan ve yolsuz işlemler yaptığı ve özellikle belli başlı futbol turnuvalarının (özellikle copa america) yayın haklarınını değerinden daha ucuza satmak için rüşvet aldığı belgelenmiş durumda. haberin ingilizcesine buradan ulaşılabilir: http://panamapapers.sueddeutsche.de/...130a1bb8d3c3495ae00/
bir diğer haber ise lionel messi ile ilgili. messi'nin zaten halihazırda ispanya'da açılmış vergi kaçakçılığı davası ile başı dertte biliyorsunuz. gerçi messi bu davada yaptığı savunmada kendisinin bu işlerden hiç haberi olmadığını, bu işleri babasının yürüttüğünü ve babası kendisine neyi imzalaması gerektiğini söylersen hiç sorgulamadan imzaladığını iddia ediyor (ki gerçekten doğru da olabilir bu). yine süddeutsche zeitung'un haberine göre, messi, mossack fonseca tarafından 08.02.2012 tarihinde kurulmuş (ispanya'da açılan vergi kaçakçılığı soruşturması sonrası) ve bir dönem idare edilmiş olan mega star enterprises unvanlı bir paravan şirketin %50 hissedar(adam paravan şirketinin adını bile mega star koymuş). geri kalan %50 hissesi ise babası jorge horacio messi'ye ait. iddialara göre, messi ve babası imaj haklarını (reklam, sponsorluk vs.) bu paravan şirket (ve daha önceki soruşturma kapsamında halen incelenmekte olan diğer paravan şirketler) aracılığı ile satmış ve sponsorluk gelirlerini bu şirketler aracılığı ile alarak vergi kaçırmış. habere buradan ulaşılabilir: http://panamapapers.sueddeutsche.de/...852a1bb8d3c3495b438/
söylendiğine göre juan pedro damiani ve lionel messi ile ilgili bu iddialar, panama belgeleri ile ortaya çıkarılan on binlerce yolsuzluk ve vergi kaçırma işlemlerinden sadece iki tanesi. toplam 11.5 milyon adet belge olduğunu göz önünde bulundurduğumuzda, hem politikacıların hem de futbol dünyasının bu belgelerden daha çok uzun süre etkileneceği aşikar. tabi burada belirtmek gerekir ki, süddeutsche zeitung ve icij ellerinde milyonlarca kişinin yaptığı yolsuz işlemlere ilişkin bilgi olduğunu ancak bunlardan sadece "haber değeri" taşıdığını ve "öğrenilmesinde kamu yararı olduğunu" düşündükleri olayları açıklayacaklarını ve belgelerin hiç birini ifşa etmeyeceklerini, belgelerin sadece yasal bir soruşturma açılması halinde yetkili makamlar ve mahkemeler tarafından talep edilmesi halinde ifşa edileceğini açıkladılar. dolayısıyla wikileaks gibi 11.5 milyon adet belgeyi doğrudan okuma ve inceleme şansımız olmayacak.
süddeutsche zeitung'un panama belgeleri sayfası: http://panamapapers.sueddeutsche.de/en/
icij panama belgeleri sayfası: https://panamapapers.icij.org/
ekleme: panama belgeleri projesinde ortak çalışan ve ortak yayın yapan iki gazete (aslında söylediklerine göre dünya genelde 20'den fazla gazete ve 500'den fazla gazeteci ile çalışıyorlar) süddeutsche zeitung ve icij'in belgeleri ifşa etmeyeceklerini açıklamaları biraz tartışma konusu olmuş gibi duruyor. bu kapsamda özellikle wikileaks'den ayrılıyorlar çünkü wikileaks eline geçen her türlü belgeyi doğrudan yayınlıyor. icij dene uluslararası ve bağımsız olduğunu iddia eden gazeticeler topluluğunun fon/kaynak sağlayıcılarına baktığınızda tamamen amerikalı center for public integrity (https://www.publicintegrity.org/) tarafından finanse edildiği anlaşılıyor (zaten adamların kendi sitesinde doğrudan icij linkleri vs. var). bu center for public integrity'nin fon sağlayıcıları ise, yine kendi sitelerinde belirtildiği üzere (https://www.publicintegrity.org/...our-work/supporters) w.k. kellogg foundation, ford foundation, rockefeller family fund ve rockefeller brothers fund gibi fonlar ve şirketler. dolayısıyla bu kapitalizmin beşiği olan, o %1'lik zengin kesimi oluşturan şirketlerin ve fonların bir çoğu center for public integrity'i ve dolayısıyla icij'i finanse ediyor. bu şekilde baktığınızda icij'in bağımsız olduğunu söylemek pek mümkün değil. mesela panama belgeleri içerisinde rockefeller ailesinin yolsuzluklara ve vergi kaçırmalarına ilişkin belgeler çıksa, icij bu belgeleri en büyük fon sağlayıcılarından biri rockefeller ailesi olsa bile yayınlayabilir mi? hiç sanmıyorum. dolayısıyla panama belgeleri kapsamında yayınlanan her habere biraz çekinceli yaklaşmakta fayda olabilir.
- 4.804.618 tanesi e-posta
- 3.047.306 tanesi veritabanı formatları
- 2.154.026 tanesi pdf
- 320.166 tanesi metin (word vs.) belgesi
- 2.242 tanesi diğer format
peki bu belgeler neden önemli ve sözlükle bağlantısı nedir? öncelikle panama belgelerinin dünya tarihindeki en büyük veri sızdırma operasyonu olduğunu anlamamız gerekiyor. yukarıdaki sayılara baktığınızda, sızdırılan/ifşa edilen toplam 11.5 milyon adet ve toplam 2.6 terabyte büyüklüğündeki belgelerin daha önceki önemli ve büyük olay yaratmış veri/belge sızdırma olaylarına kıyasla inanılmaz büyüklükte olduğu anlaşılıyor. örneğin zamanında büyük olay olmuş olan amerikan diplomatik belgelerinin (konsoloslukların ve bakanların kendi aralarında yaptıkları yazışmalar vs) wikileaks tarafından ifşa edildiği cablegate skandalında sızdırılan belgelerin toplam boyutu sadece 1.7 gigabyte. dolayısıyla, bu kadar büyük bir veritabanının ve bu sayıda belgenin ifşa edilmesi demek, dünyadaki bir çok zengin ve ünlü kişilerin yaptığı usulsüz ve kanunsuz işlemlerin de ortaya dökülmesi anlamına geliyor ve tabi ki bu zengin ve ünlüler arasında futbol dünyasından da çok sayıda insan var (veya olduğu iddia ediliyor).
futbol dünyasına ilişkin patlayan ilk skandal, süddeutsche zeitung'un fifa ile ilgili yaptığı haber ile patlıyor. habere göre, 23 ekim 2006 tarihinde kurulan fifa etik komitesinde (fifa içerisindeki bütün yolsuzluk ve usulsüzlükleri inceleyen komite) kurulduğu tarihten itibaren görev alan uruguay'lı juan pedro damiani isimli üyenin etik komitesi üyesi olduğu sırada yaptığı usulsüzlükler ve yolsuzlukları ortaya çıkarıyor. habere göre, damiani vergi cenneti olarak adlandırılan bölgelerde (panama, british virgin isles, bahamalar gibi) hem kendi çıkarı doğrultusunda hem de müşterileri için kurduğu 400'den fazla içi boş ve paravan şirket ile yasal olmayan ve yolsuz işlemler yaptığı ve özellikle belli başlı futbol turnuvalarının (özellikle copa america) yayın haklarınını değerinden daha ucuza satmak için rüşvet aldığı belgelenmiş durumda. haberin ingilizcesine buradan ulaşılabilir: http://panamapapers.sueddeutsche.de/...130a1bb8d3c3495ae00/
bir diğer haber ise lionel messi ile ilgili. messi'nin zaten halihazırda ispanya'da açılmış vergi kaçakçılığı davası ile başı dertte biliyorsunuz. gerçi messi bu davada yaptığı savunmada kendisinin bu işlerden hiç haberi olmadığını, bu işleri babasının yürüttüğünü ve babası kendisine neyi imzalaması gerektiğini söylersen hiç sorgulamadan imzaladığını iddia ediyor (ki gerçekten doğru da olabilir bu). yine süddeutsche zeitung'un haberine göre, messi, mossack fonseca tarafından 08.02.2012 tarihinde kurulmuş (ispanya'da açılan vergi kaçakçılığı soruşturması sonrası) ve bir dönem idare edilmiş olan mega star enterprises unvanlı bir paravan şirketin %50 hissedar(adam paravan şirketinin adını bile mega star koymuş). geri kalan %50 hissesi ise babası jorge horacio messi'ye ait. iddialara göre, messi ve babası imaj haklarını (reklam, sponsorluk vs.) bu paravan şirket (ve daha önceki soruşturma kapsamında halen incelenmekte olan diğer paravan şirketler) aracılığı ile satmış ve sponsorluk gelirlerini bu şirketler aracılığı ile alarak vergi kaçırmış. habere buradan ulaşılabilir: http://panamapapers.sueddeutsche.de/...852a1bb8d3c3495b438/
söylendiğine göre juan pedro damiani ve lionel messi ile ilgili bu iddialar, panama belgeleri ile ortaya çıkarılan on binlerce yolsuzluk ve vergi kaçırma işlemlerinden sadece iki tanesi. toplam 11.5 milyon adet belge olduğunu göz önünde bulundurduğumuzda, hem politikacıların hem de futbol dünyasının bu belgelerden daha çok uzun süre etkileneceği aşikar. tabi burada belirtmek gerekir ki, süddeutsche zeitung ve icij ellerinde milyonlarca kişinin yaptığı yolsuz işlemlere ilişkin bilgi olduğunu ancak bunlardan sadece "haber değeri" taşıdığını ve "öğrenilmesinde kamu yararı olduğunu" düşündükleri olayları açıklayacaklarını ve belgelerin hiç birini ifşa etmeyeceklerini, belgelerin sadece yasal bir soruşturma açılması halinde yetkili makamlar ve mahkemeler tarafından talep edilmesi halinde ifşa edileceğini açıkladılar. dolayısıyla wikileaks gibi 11.5 milyon adet belgeyi doğrudan okuma ve inceleme şansımız olmayacak.
süddeutsche zeitung'un panama belgeleri sayfası: http://panamapapers.sueddeutsche.de/en/
icij panama belgeleri sayfası: https://panamapapers.icij.org/
ekleme: panama belgeleri projesinde ortak çalışan ve ortak yayın yapan iki gazete (aslında söylediklerine göre dünya genelde 20'den fazla gazete ve 500'den fazla gazeteci ile çalışıyorlar) süddeutsche zeitung ve icij'in belgeleri ifşa etmeyeceklerini açıklamaları biraz tartışma konusu olmuş gibi duruyor. bu kapsamda özellikle wikileaks'den ayrılıyorlar çünkü wikileaks eline geçen her türlü belgeyi doğrudan yayınlıyor. icij dene uluslararası ve bağımsız olduğunu iddia eden gazeticeler topluluğunun fon/kaynak sağlayıcılarına baktığınızda tamamen amerikalı center for public integrity (https://www.publicintegrity.org/) tarafından finanse edildiği anlaşılıyor (zaten adamların kendi sitesinde doğrudan icij linkleri vs. var). bu center for public integrity'nin fon sağlayıcıları ise, yine kendi sitelerinde belirtildiği üzere (https://www.publicintegrity.org/...our-work/supporters) w.k. kellogg foundation, ford foundation, rockefeller family fund ve rockefeller brothers fund gibi fonlar ve şirketler. dolayısıyla bu kapitalizmin beşiği olan, o %1'lik zengin kesimi oluşturan şirketlerin ve fonların bir çoğu center for public integrity'i ve dolayısıyla icij'i finanse ediyor. bu şekilde baktığınızda icij'in bağımsız olduğunu söylemek pek mümkün değil. mesela panama belgeleri içerisinde rockefeller ailesinin yolsuzluklara ve vergi kaçırmalarına ilişkin belgeler çıksa, icij bu belgeleri en büyük fon sağlayıcılarından biri rockefeller ailesi olsa bile yayınlayabilir mi? hiç sanmıyorum. dolayısıyla panama belgeleri kapsamında yayınlanan her habere biraz çekinceli yaklaşmakta fayda olabilir.
